fbpixel

Search icon
Search
The Talks: Mε την εικαστικό Πέγκυ Κλιάφα
#GREEKSDOITBETTER

The Talks: Mε την εικαστικό Πέγκυ Κλιάφα

Συζητώντας για τη διαδρομή της με θέμα το φάρμακο, την ίαση της ψυχής και του σώματος


Με αφορμή τη συμμετοχή της στην διαδικτυακή έκθεση που γίνεται στο CUNY της Νέας Υόρκης, με τίτλο “The Right to Silence”, η εικαστικός Πέγκυ Κλιάφα μάς μιλάει για τη δική της μοναδική πορεία σε σχέση με την τέχνη και για την ξεχωριστή διαδρομή της. Σημείο εκκίνησης στον χώρο των τεχνών θα μπορούσε να είναι η εισαγωγή της στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας το 2005, αλλά γενικά θεωρεί πως η πορεία μας είναι συνισταμένη πολλών γεγονότων και επιρροών, που συνθέτουν μια προσωπικότητα, επομένως τα σημεία εκκίνησης είναι πολλά.

Μιλήστε μας για την πορεία σας, πώς ξεκίνησαν όλα και πώς εξελίχθηκαν...

Στο παρελθόν είχα σπουδάσει Διοίκηση Επιχειρήσεων και Marketing και είχα εργαστεί ως στέλεχος του Marketing για κάποια χρόνια. Ήταν κάτι που έκανα με συνέπεια, αλλά όχι με πάθος. Έτσι, το 2004 αποφάσισα να κάνω μια στροφή σε αυτό που αγαπούσα πάντα αλλά δεν είχα τολμήσει. Ήταν πολύ απαιτητικά τα χρόνια εκείνα των σπουδών και πολύ ενδιαφέροντα όσα έμαθα. Στην πτυχιακή μου εργασία είχα ήδη παρουσιάσει έργα με θέμα το φάρμακο, την ίαση της ψυχής και του σώματος.

Μετά την αποφοίτησή μου το ένα έφερνε το άλλο, με πολλή δουλειά και μεγάλη συνέπεια. Ξεκίνησα με κάποιες συμμετοχές σε ομαδικές εκθέσεις. Το 2013 πραγματοποίησα την πρώτη ατομική μου έκθεση στην Γκαλερί Καππάτος στην Αθήνα με τίτλο Pharmakon και το 2016 την δεύτερη ατομική μου στην Γκαλερί Λόλα Νικολάου στην Θεσσαλονίκη με τίτλο Placebo. Το 2017 συμμετείχα σε τριατομική έκθεση στο Μουσείο Αβέρωφ στο Μέτσοβο (Μ. Κατζουράκης, Π. Κλιάφα, Β. Γεροδήμος) και το 2019 σε τριατομική στην Γκαλερί Λόλα Νικολάου (Γ. Λάππας, Α. Λίτη, Π. Κλιάφα).

Παράλληλα και μέχρι σήμερα έχω συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και αρκετά έργα μου έχουν περιέλθει σε σημαντικές ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές (Μουσεία) στην Ελλάδα καθώς και Ιδρύματα και ιδιωτικές συλλογές στο εξωτερικό.

peggy-kliafa-chandelier-ii-2016.jpg
Chandelier ΙΙ
Τα έργα σας έχουν ξεχωριστές ιδιαιτερότητες που τα κάνουν άμεσα αναγνωρίσιμα. Πώς το καταφέρατε αυτό, πως προέκυψε η σειρά με τα χάπια και τα blister και πώς εξελίχθηκε ακόμη και σε μεγάλου μεγέθους έργα;

Συνειδητοποιώ πως τα έργα μου έχουν ένα ιδιαίτερο και αναγνωρίσιμο χαρακτήρα από τον τρόπο που τα αντιλαμβάνεται ο θεατής και τα σχόλια που δέχομαι, γιατί αυτό προκύπτει εντελώς υποσυνείδητα προφανώς. Ο κάθε καλλιτέχνης μπορεί να βγάλει στο έργο του ό,τι έχει μέσα του και μόνο, ό,τι είναι ο ίδιος, είτε αυτό αναφέρεται στη θεματολογία είτε στην αισθητική και τις μορφές.

Η ενασχόληση με το θέμα «φάρμακο» και όλες τις μορφές του προέκυψε από διάφορους προβληματισμούς που είχα για χρόνια. Η γοητεία και η διττή όψη του φαρμάκου («ίαμα και δηλητήριο συνάμα», όπως γράφει ο Derrida) και διάφοροι προβληματισμοί με οδήγησαν αρχικά στη ζωγραφική κάποιων χαπιών που βρήκα σε διαφημίσεις περιοδικών, όντας στο τρίτο έτος σπουδών της Σχολής Καλών Τεχνών ακόμα. Σιγά σιγά στράφηκα και στο ίδιο το χάπι, το blister, το χαρτί με τις οδηγίες χρήσης, κ.ά.

Η ιστορία και οι διαφορετικές πτυχές του θέματος, η υλικότητα και η πληθώρα των χρωμάτων, σχημάτων και μεγεθών που μου προσφέρουν τα χάπια και οι συσκευασίες τους με συναρπάζουν. Τα χρησιμοποιώ όπως κάποιος άλλος θα χρησιμοποιούσε το χρώμα, τον πηλό ή οποιοδήποτε άλλο παραδοσιακό μέσο της τέχνης. Στα ψηφιδωτά μου τα χάπια γίνονται ψηφίδες και χρώμα, στους πολυελαίους μου οι κάψουλες γίνονται μικρά διαφανή κρυσταλλάκια, στα βιτρό μου τα blister μεταμορφώνονται στα διάτρητα τζαμάκια που αφήνουν ένα μυστικιστικό φως να τα διαπεράσει και στα αφηρημένα μεταλλικά έργα μου, ανάγλυφα στοιχεία που παίζουν με τις εναλλαγές του φωτός και της σκιάς.

Από την πρώτη μου έκθεση, που ήταν ουσιαστικά η παρουσίαση της πτυχιακής μου εργασίας στην ΑΣΚΤ έκανα μεγάλα έργα: εγκαταστάσεις με μεγάλα βιτρό, assemblages και ταπετσαρίες τοίχου. Με ενθουσιάζει η αίσθηση των μεγάλων έργων και των εγκαταστάσεων που βυθίζεσαι μέσα τους (Immersive Art). Με ενδιαφέρει επίσης η αίσθηση της έντονης υλικότητας και της επανάληψης, που προκύπτουν από το μεγάλο πλήθος των blister ή των χαπιών σε ένα έργο. Δίνουν ένα άλλο νόημα στο έργο αυτό, το οποίο σχετίζεται με την υπερκατανάλωση, με την ανακύκλωση, με μια ανάγκη να προβληματιστεί κανείς επάνω στο θέμα.

kliafa-armory-square-placebo-series-img-0151.jpg
Armory Square
Έχετε δημιουργήσει και έργα τοπίου, που συνδιαλέγονται με τη φύση. Μιλήστε μας για αυτή την εμπειρία.


Το 2017 κλήθηκα από το Μουσείο Ε. Αβέρωφ στο Μέτσοβο μέσω της επιμελήτριας της έκθεσης και επιμελήτριας της Εθνικής Πινακοθήκης, Δρ. Λίνας Τσίκουτα-Δεϊμέζη, να προτείνω ένα μεγάλο γλυπτό/εγκατάσταση που θα τοποθετούνταν μαζί με άλλα γλυπτά στα αμπέλια του Ιδρύματος στην ευρύτερη περιοχή. Τα ζητούμενα ήταν ένα site specific έργο, που θα είχε σχέση με τον τόπο και με το θέμα: Φόβος, Όραμα, Ελπίδα.

Η σκέψη μου ήταν να συνδέσω το έργο με τη θρησκεία, η οποία έχει σχέση τόσο με τα τρία στοιχεία του θέματος, όσο και με την Άμπελο – Οίνο της τοποθεσίας. Η θεοποίηση της αμπέλου από την αρχαιότητα, από τον Διόνυσο/Βάκχο, μέχρι τον Χριστιανισμό («Εγώ ειμί η άμπελος και υμείς τα κλήματα») είναι γνωστή.

Παρατηρώντας πώς η άμπελος και τα σταφύλια βρίσκονται συχνά ανάγλυφα πάνω στο τέμπλο των εκκλησιών και σε άλλα σημεία μέσα σε αυτές, οδηγήθηκα στην ιδέα κατασκευής ενός γλυπτού/εγκατάστασης που να παραπέμπει σε τέμπλο. Ένα τέμπλο όπου τα αμπέλια δε θα είναι πια ψεύτικα και ανάγλυφα, αλλά αληθινά και θα φαίνονται πίσω και γύρω από το διαμπερές της κατασκευής του ή θα καθρεφτίζονται μέσα σε αυτό. Ο τίτλος βέβαια του έργου με λατινικούς χαρακτήρες Templo παραπέμπει στον ναό γενικότερα.

Προέκυψε μια λιτή αφαιρετική μινιμαλιστική κατασκευή από κάθετες, οριζόντιες και διαγώνιες και φύλλα αλουμινίου στην όψη του, ένα σχήμα με κενά και πλήρη, που παραπέμπει σε έργο γεωμετρικής αφαίρεσης (Mondrian), ενδιαφέρον σε επίπεδο αισθητικής και για τη σύνδεσή του με τον μοντερνισμό και τη Θεοσοφία - Φιλοσοφία. Τα φύλλα αλουμινίου λειτουργούν επίσης ως καθρέπτες, αντανακλώντας τα αμπέλια, το φως αλλά και το πρόσωπο του θεατή, με όλους τους συνειρμούς για τον ρόλο του καθρέπτη στην Ιστορία της Τέχνης και τη σχέση του με τη Φιλοσοφία, τον Πλάτωνα, την παρότρυνση για ενδοσκόπηση και αυτογνωσία. Τέλος, το σχήμα και τα υλικά του έργου έχουν αναφορές στα αρχέτυπα και τις καλύβες της περιοχής και άλλων περιοχών της Ελλάδας.

Το 2020 σχεδίασα επίσης ένα μεγάλο έργο του δημόσιου χώρου με θέμα την ανακύκλωση. Πρόκειται για ένα project, που επιμελείται η Μαρία Μιγάδη και που αφορά τη συλλογή - ανακύκλωση θαλάσσιων απορριμμάτων και την ευαισθητοποίηση του κοινού απέναντι στο σημαντικό αυτό θέμα. Με αυτό το έργο η ανακύκλωση (upcycling) που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της δουλειάς μου με τα φάρμακα και τις συσκευασίες τους, διευρύνεται και σε άλλα υλικά και αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Είναι γενικά πολύ ενδιαφέρον να βλέπει κανείς αυτά τα «αόρατα» αντικείμενα της καθημερινότητάς μας να μεταμορφώνονται σε έργα τέχνης. Πιστεύω να μπορέσει να υλοποιηθεί το project μέσα στο 2021.

kliafa-templo-img-0939.jpg
Templo

Τα έργα που σας κάνουν πραγματικά περήφανη...

Θα περιγράψω δύο αγαπημένα μου έργα και πολύ επίκαιρα:

Το πρώτο αφορά την εγκατάσταση/γλυπτό με τίτλο “BREATHING BOOTH and THE COST OF BREATHING” και είχε εκτεθεί στο ΕΜΣΤ (Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης) στην Αθήνα, κατά τη διάρκεια της Documenta 14, τον Ιούλιο του 2017.

Πρόκειται για μια ουτοπική τότε πρόταση τοποθέτησης «Θαλάμων Αναπνοής»/”Breathing Booths” (σαν τηλεφωνικούς θαλάμους), στα κέντρα των πόλεων. Στο έργο μου, που ήταν η υλοποίηση ενός τέτοιου Θαλάμου, μπορούσε να μπει κάποιος, να καθίσει, ώστε να ξεκουραστεί και να εισπνεύσει οξυγόνο, που δινόταν δωρεάν από συσκευή οξυγόνου με ανάλογες μάσκες. Υπήρχε επίσης μέσα Αυτόματος Πωλητής/γλυπτό, από τον οποίο μπορούσε κανείς να αγοράσει τις πλαστικές μάσκες και εισπνεόμενα φάρμακα/διαφανή γλυπτά για την αντιμετώπιση προβλημάτων δύσπνοιας και άλλων αναπνευστικών παθήσεων, που ταλαιπωρούν μεγάλο μέρος του πληθυσμού παγκοσμίως.

Από την έναρξη της πανδημίας λαμβάνω μηνύματα πως το έργο υπήρξε προφητικό της σημερινής εποχής. Ιδιαίτερα επίκαιρο μου φάνηκε όταν διάβασα στην αρχή της κρίσης αυτής ότι ο γνωστός συλλέκτης Adrian Cheng κατασκεύαζε Face Mask Vending Machines για να διανείμει δωρεάν μάσκες σε όλο το Hong Kong. Και πράγματι, αναρωτιέται κανείς για το «κόστος» της αναπνοής (κυριολεκτικά και μεταφορικά) βλέποντας αυτή την υπερκατανάλωση στις μάσκες, την αδυναμία ανακύκλωσής τους, την απόλυτη ανάγκη για μηχανική παροχή οξυγόνου και την δοκιμή και λήψη τόσων φαρμάκων εδώ και ένα χρόνο.

Το δεύτερο αγαπημένο έργο/εγκατάσταση εκτέθηκε στην 6η Biennale Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης με τίτλο “Imagined Homes”. Αποτελείται από 4 βιτρό μεγάλων διαστάσεων σε μια σύνθεση που θυμίζει κύβο και ένα εσωτερικό φως. Η ιδιαιτερότητά τους είναι η αντικατάσταση των παραδοσιακών έγχρωμων θρησκευτικών παραστάσεων των «γοτθικών» βιτρό με μοτίβα από συσκευασίες χαπιών (blister) με διαφάνεια, που επιτρέπουν στο φως να τα διαπερνά και να αντανακλά στους τοίχους που την περιβάλλουν. Μεταφέρω ένα απόσπασμα από τον κατάλογο της Biennale και των επιμελητών της, που το περιγράφει:

«… Οι χρησιμοποιημένες συσκευασίες μετατρέπονται σε περίτεχνες και εντυπωσιακές συνθέσεις με την καθοριστική επέμβαση του τεχνητού, καθαρού και ζεστού φωτός που διαπερνά τη διάφανη υφή τους, και ορίζουν τόπους ιερούς, χώρους υπερβατικούς, όπου μπορείς να απομονωθείς, να συνδεθείς με τις απόμακρες πλευρές του εαυτού σου, να επικοινωνήσεις με το θείο…». Ίσως ζούμε μοναδικές στιγμές στην ιστορία, θεοποίησης του φαρμάκου σε προσωπικό και πανανθρώπινο επίπεδο από την έναρξη αυτής της πανδημίας.

kliafa-emst-breathing-booth-the-cost-of-breathing-63.jpg
Breathing Booth - The cost of Breathing
kliafa-eghkatastasi-6i-biennale-thessalonikis-img-4990-3-edited.jpg
"Ιmagined Homes" 6η Bienalle Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης

Σας ενδιαφέρει να σχεδιάσετε κάτι που να φοριέται;

Έχω ήδη σχεδιάσει κάποια κοσμήματα και ρούχα. Το εικαστικό κόσμημα μπορεί να είναι μια προέκταση της δουλειάς ενός καλλιτέχνη και με ενδιαφέρει πολύ. Έχω σχεδιάσει και κατασκευάσει κάποια κοσμήματα, κυρίως βραχιόλια, χρησιμοποιώντας τις συσκευασίες (blister) των χαπιών από αλουμίνιο. Φανταστείτε ένα blister μεταλλικό που περιβάλλει τον καρπό σας φτιαγμένο από ασήμι ή χρυσό.

Σε επίπεδο τέχνης έχω σχεδιάσει ένα φόρεμα με ραμμένα επάνω του blister χαπιών για την ημικρανία, με σκοπό να φορεθεί στα πλαίσια μιας performance. Το ρούχο επίσης, σαν προσωπική και κοινωνική «πανοπλία» με ενέπνευσε και σε μια σειρά έργων που έχουν τη μορφή φορέματος/πανοπλίας με επικολλημένες συσκευασίες χαπιών για την καταπολέμηση προβλημάτων υγείας που στατιστικά αφορούν περισσότερο τις γυναίκες.

Τέλος, έχω την αίσθηση πως τα ψηφιδωτά μου από αληθινά χάπια (“Omphalio”, “Lace”, “Pillow”) θα μπορούσαν να τυπωθούν σε μεταξωτά φουλάρια και να φορεθούν.

kliafa-omphalio.jpg
Omphalio
kliafa-armour-or-analgesic-dress-hommage-to-mondrian-ysl-214-t-sh-2020.jpg
Armour of analgesic dress - hommage to Mondrian and YSL
Που βρίσκεται η σύγχρονη ελληνική τέχνη σήμερα σε σχέση με τη διεθνή σκηνή;

Η ελληνική τέχνη σήμερα, ανεξάρτητα από την κρίση αυτή, βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση απ’ ότι πριν δέκα χρόνια. Έχουμε στην Ελλάδα εξαιρετικούς σύγχρονους καλλιτέχνες με μοναδικό πρωτότυπο έργο! Υπάρχουν αυτή τη στιγμή κάποιοι Έλληνες εικαστικοί που κάνουν διεθνή καριέρα ή τουλάχιστον έχουν αναγνώριση, σοβαρή εκθεσιακή παρουσία και σημαντικές πωλήσεις έργων τους στο εξωτερικό. Στο παρελθόν μόνο καλλιτέχνες της διασποράς κατάφερναν να κάνουν διεθνή καριέρα.

Η συστηματική συμμετοχή κάποιων ελληνικών γκαλερί σε art fair και η προώθηση των καλλιτεχνών που εκπροσωπούν σε διάφορες διοργανώσεις και μουσεία του εξωτερικού εδραίωσαν κάποιους καλλιτέχνες στο διεθνές στερέωμα, αλλά και τις ίδιες στη συνείδηση των ξένων συλλεκτών. Οι συνεργασίες επίσης ελληνικών γκαλερί με διοργανώσεις του εξωτερικού δημιουργούν συνεχώς ευνοϊκότερες συνθήκες.

Μεγάλοι Έλληνες συλλέκτες –και υπάρχουν αρκετοί για μια τόσο μικρή χώρα- διοργανώνουν συστηματικά υψηλού κύρους εκθέσεις τόσο στην Ελλάδα με τη συνεργασία επιμελητών και μουσείων του εξωτερικού, όσο και στο εξωτερικό στα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου. Επίσης, συμμετέχουν σε διοικητικά συμβούλια και χρηματοδοτούν πολλά σημαντικά project σε μουσεία ανά τον κόσμο.

Οι Biennale Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας διαμορφώνουν και ενισχύουν αυτόν τον διάλογο. Ακόμα και μεμονωμένες πρωτοβουλίες καλλιτεχνών και επιμελητών, που καταφέρνουν συνεργασίες με γκαλερί του εξωτερικού ή διεκδικούν διεθνή βραβεία παίζουν κάποιο ρόλο.

Τέλος, η εγκατάσταση ανθρώπων της τέχνης από το εξωτερικό στην Ελλάδα και σημαντικών ξένων γκαλερί στην Αθήνα και τον Πειραιά καθώς και η Documenta 14, βοήθησαν στην εξωστρεφή πορεία της ελληνικής τέχνης και δημιούργησαν μια τάση και μια κινητικότητα.

Υπάρχει πολλή δουλειά ακόμα να γίνει και το δυστύχημα είναι ότι η μια κρίση διαδέχεται την άλλη οπότε οι εξελίξεις αργούν, αλλά είμαι αισιόδοξη για το μέλλον.

Το αγαπημένο σας μουσείο και η έκθεση που λατρέψατε.

Ένα πολύ αγαπημένο Μουσείο, που επισκέπτομαι ή επισκεπτόμουν συχνά πριν την πανδημία είναι η Royal Academy of Arts στο κέντρο του Λονδίνου. Πρόκειται για ένα Μουσείο που λειτουργεί εδώ και 250 χρόνια, διοικείται από τους καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες – ακαδημαϊκούς και στεγάζεται σε ένα εκπληκτικό κτίριο, το Burlington House με ακόμα μεγαλύτερη ιστορία. Η αρχιτεκτονική του κτιρίου (Palladian) είναι πολύ επιβλητική, με τεράστιες αίθουσες και σαφώς επεμβαίνει και καθορίζει την παρουσίαση των έργων τέχνης που φιλοξενεί.

Τι καλύτερο λοιπόν να απολαύσει κανείς σε αυτό το μουσείο από την αναδρομική έκθεση του καλλιτέχνη που κατεξοχήν εξετάζει την σχέση του ανθρώπινου σώματος με το χώρο, του Sir Antony Gormley (που είναι και Royal Academician ο ίδιος). Είδα την έκθεσή του τον Οκτώβριο του 2019 και εντυπωσιάστηκα από την αρχή ως το τέλος. Η έκθεση ξεκινούσε χωρίς να το καταλάβεις με ένα μικρό μωρό/γλυπτό σε εμβρυική στάση, τοποθετημένο μπρούμυτα σαν ξεχασμένο στον προαύλιο χώρο του κτιρίου… και τελείωνε με «συναρμολογημένα» γλυπτά ανθρώπινων μελών σώματος πάλι σε εμβρυική στάση που θύμιζαν το τέλος της ζωής, δίπλα σε μια αίθουσα – ωκεανό (γεμάτη με νερό από τον Ατλαντικό). Η μια τεράστια αίθουσα μετά την άλλη γέμισαν με εκπληκτικές εγκαταστάσεις της minimal αισθητικής του με απρόσμενες τοποθετήσεις: ένα σύννεφο από σιδερόβεργες που κρεμόταν από το ταβάνι, μεταλλικοί λαβύρινθοι ανοιχτοί ή σκοτεινοί που σε έφερναν αντιμέτωπο με τον εαυτό σου και τους φόβους σου, οι όρθιες ανθρώπινες μεταλλικές φιγούρες (ρεπλίκες του ίδιου του καλλιτέχνη) σε κάθε δυνατή θέση μέσα στην αίθουσα... Ήταν μια έκθεση από την οποία έφευγες με μια αίσθηση πληρότητας, αλλά και με ένα αίσθημα ότι είσαι μικρός από την μια και μεγάλος από την άλλη γνωρίζοντας ότι οι ανθρώπινες δυνατότητες και η έμπνευση δεν έχουν όριο.

Ποια είναι τα επόμενα σας βήματα;

Καταρχάς αυτή την εποχή συμμετέχω σε μια πολύ ενδιαφέρουσα διαδικτυακή έκθεση που γίνεται στο CUNY της Νέας Υόρκης και έχει τίτλο “The Right to Silence”. Την έκθεση έχει επιμεληθεί η Δρ. Σωζήτα Γκουντούνα και γίνεται στα πλαίσια της νέας πλατφόρμας Greece in USA (με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού). Θα διαρκέσει ως το καλοκαίρι και θα αναπτυχθεί και σε άλλους πολιτιστικούς χώρους με διάφορα event. Είναι μια νέα πραγματικότητα η στροφή σε online εκθέσεις και αξίζει να περιηγηθεί κανείς σε αυτές και να βιώσει αυτή τη νέα εμπειρία.

Το καλοκαίρι θα συμμετάσχω στην γκαλερί Ζουμπουλάκη στο κοινωνικό project – έκθεση τέχνης με τίτλο “Art on Boards; The Skate Project”, που διοργανώνει η γκαλερί σε συνεργασία με το The Skateroom για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Πρόκειται για την ελληνική έκδοση του πολύ πετυχημένου κοινωνικού project που συνεργάζεται με υψηλού κύρους εκπροσώπους της σύγχρονης τέχνης παγκοσμίως, συνδυάζοντας την φιλοσοφία του skateboarding με την τέχνη και υποστηρίζοντας νέους που κινδυνεύουν ανά την υφήλιο.

Όταν επανέλθουμε στην κανονικότητα πιστεύω πως θα πραγματοποιηθούν μια σειρά εκθέσεων που αναβλήθηκαν λόγω της πανδημίας όπως μία ομαδική έκθεση με θέμα τον καρκίνο στην Ελβετία, μια άλλη που φέρει τον τίτλο «Κρυπτόν» στην Αθήνα, η κατασκευή του γλυπτού με θέμα την ανακύκλωση, κ,ά. Επίσης, πιστεύω πως θα μπει σε μια τροχιά ρεαλιστικού χρόνου η επόμενη ατομική μου έκθεση, που θα ήθελα να γίνει στην Αθήνα.

Η κατάσταση που ζούμε εδώ και ένα χρόνο μας εμποδίζει να προγραμματίζουμε με ακρίβεια τα μελλοντικά μας βήματα και μας προτρέπει να είμαστε ευρηματικοί και ευέλικτοι. Ποτέ ξανά η γενιά μας δεν έχει περάσει παρόμοια παγκόσμια κρίση, ή συνδέσει την τύχη της περισσότερο με την ανάγκη για το φάρμακο και το εμβόλιο που θα αλλάξουν τη ροή της ιστορίας!

Φωτογραφία: Χρήστος Φιλιππούσης