Ο Θανάσης Μπάμπαλης είναι βιομηχανικός σχεδιαστής με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Μετά τις σπουδές του στις σχολές London Metropolitan University και Royal College of Art ξεκίνησε την καριέρα του ως freelancer στο Λονδίνο και εν συνεχεία δραστηριοποιήθηκε για επτά χρόνια στη Νέα Υόρκη, όπου συνεργάστηκε με εταιρίες όπως οι Dimensional Media Associates Inc. και Dacota Jackson Inc. Το 2003 επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη και ίδρυσε το δικό του studio του. Έχει διδάξει Furniture / Product design στα κρατικά τεχνολογικά εκπαιδευτικά ιδρύματα ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας και ΤΕΙ Θεσσαλίας ενώ, μεταξύ άλλων, έχει διακριθεί με τα βραβεία: British Standards Institute innovation award (UK, 1996), Green Good Design Αward (USA) 2011 και EBGE awards (Greece), 2011.
Τι σας εμπνέει;
Η απλότητα, η χρηστικότητα και η ειλικρίνεια ενός αντικειμένου είναι κάτι που εκτιμώ πολύ σαν «χρήστης» προϊόντων και έτσι προσπαθώ να επαναλαμβάνω αυτή την προσέγγιση σε ό,τι σχεδιάζω. Ξέρω, όμως, ότι πέρα από την λιτότητα του όγκου/σχήματος, ένα αντικείμενο πρέπει να έχει αυτό το «κάτι», ένα ιδιαίτερο στοιχείο που το διαφοροποιεί στην αγορά, ώστε να «κατακτήσει» το κοινό, εξυπηρετώντας έτσι και τα κίνητρα του πελάτη. Η έμπνευση γι’ αυτό το διαφορετικό έρχεται μέσα από εις βάθος έρευνα και πειραματισμούς και πάντα είναι το αποτέλεσμα ενός δημιουργικού διαλόγου με την ευρύτερη ομάδα ανθρώπων με τους οποίους συνεργάζομαι, σε κάθε περίπτωση.
Ποιο είναι το πρώτο αντικείμενο που σχεδιάσατε και τι ανταπόκριση είχε από το περιβάλλον σας;
Το πρώτο αντικείμενο που σχεδίασα -και μπορώ να πω, ότι ήταν επαγγελματικού επιπέδου- ήταν στο 2ο έτος του προπτυχιακού μου στο Λονδίνο. Σχεδίασα ένα πολύ δύσκολο κατασκευαστικά καναπέ με στόχο να λυθεί ένα εργονομικό πρόβλημα, αυτό της διαφορετικότητας μεγέθους των ανθρώπων. Ο καναπές είχε κάθισμα και πλάτη που – κατά το μήκος του- άλλαζαν σε μέγεθος, και έτσι ο κάθε άνθρωπος μπορούσε να βρει το σωστό αναπαυτικό σημείο για τον ίδιο. Ο καναπές κατασκευάστηκε από εμένα και ήμουν πολύ ικανοποιημένος με το αποτέλεσμα συνολικά. Αποφάσισα τότε να συμμετάσχω σε μια έκθεση στο Λονδίνο, όπου μια εταιρεία ενοικίασης επίπλων τον είδε κι ενδιαφέρθηκε να τον αγοράσει. Έκτοτε, ο καναπές μπήκε σε διάφορες εκπομπές και διαφημίσεις της Βρετανικής τηλεόρασης, αλλά και ως σκηνογραφικό αντικείμενο σε κινηματογραφικές ταινίες, όπως στο “Sliding Doors” με πρωταγωνίστρια την Gwyneth Paltrow. Αυτή η ανταπόκριση ήταν το «χτύπημα στην πλάτη» που τόνωσε την αυτοπεποίθησή μου και με ώθησε να συνεχίσω τις σπουδές μου περαιτέρω, ολοκληρώνοντας και μεταπτυχιακές σπουδές.
Ο καναπές Ostracosofa, 1993
Τι θα απαντούσατε σε κάποιον που υποστηρίζει, ότι το design είναι μια περιττή πολυτέλεια;
Η λέξη design είναι μια παρεξηγημένη λέξη, φυσικά! Χρησιμοποιήθηκε εμπορικά για να ξεχωρίσει ένα πιο επιτηδευμένο στυλ προϊόντων, δημιουργώντας την boutique τάση από τα υπόλοιπα προϊόντα μαζικής παραγωγής. Οι περισσότεροι άνθρωποι, δυστυχώς, καταλαβαίνουν, ότι το design είναι απλά η διακόσμηση των αντικειμένων, δηλαδή η επιφανειακή τους προσαρμογή, ώστε να ταιριάζουν με το στυλ που αναζητείται στην αγορά. Το design είναι -ή καλύτερα θα έπρεπε να είναι- μια ολιστική προσέγγιση βελτίωσης αντικειμένων από όλες τις απόψεις και παραμέτρους του και όχι μόνο την αισθητική. Όλα τα προϊόντα γύρω μας έχουν σχεδιαστεί από κάποιον ή κάποιους. Άρα το design είναι μέρος της καθημερινότητας μας. Το κακό design δεν βλέπει τις ανάγκες του χρήστη σαν προτεραιότητα - με αποτέλεσμα να υπάρχουν πάρα πολλά κακοσχεδιασμένα προϊόντα γύρω μας. Το καλό design δεν είναι κατ’ ανάγκη ακριβό, αλλά είναι ισορροπημένο από όλες τις απόψεις, και είναι αυτό που θα κάνει την καθημερινότητά μας πιο όμορφα αποδοτική και θα αντέξει όλες τις αλλαγές στις τάσεις της μόδας.
Μιλήστε μας λίγο για τα πρόσφατα project σας.
Είμαι πολύ περήφανος που καταφέραμε με τους πελάτες-συνεργάτες μου να διακριθούμε με πρώτα διεθνή βραβεία και να «εισβάλλουμε» σε ένα μέρος δύσκολων αγορών του εξωτερικού, ανταγωνιζόμενοι μεγάλα ονόματα και εταιρείες παγκόσμιας φήμης, αποδεικνύοντας τη δύναμη της καλής συνεργασίας μεταξύ πελάτη-σχεδιαστή-κατασκευαστή. Μια τέτοια συνεργασία ήταν με τους ανθρώπους της εταιρείας Κτήμα Γεροβασιλείου Α.Ε., για τους οποίους σχεδίασα το 2010 τη συσκευασία Votrys σε τρία μεγέθη, ένα πρότζεκτ – concept σε φιλοσοφία οικολογική - επανάχρησης της συσκευασίας, το γραφιστικό κομμάτι της οποίας είχε αναλάβει το graphic design studio της Θεσσαλονίκης, Red Creative. Η συσκευασία διακρίθηκε με το πρώτο διεθνές βραβείο Dieline Awards στην κατηγορία packaging, το πρώτο βραβείο Green Award και αριστεία από το Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας. Πέρυσι, μου ζητήθηκε να επανασχεδιάσω τη βραβευμένη συσκευασία προκειμένου να βγει μια επετειακή έκδοση, Museum Collection.
Το 2016 η εταιρεία Άνεσις των αδερφών Τζεβελεκίδη, μου ζήτησε να σχεδιάσω μια καρέκλα, που θα αποτελούσε μέρος των νέων προϊόντων που θα παρουσίαζε συμμετέχοντας στη διεθνή έκθεση του Μιλάνου το 2017. Η συνεργασία μας ήταν άψογη και μέσα σε ένα χρονικό πλαίσιο 8-10 μηνών σχεδίασα 2 καρέκλες και συνοδευτικά έπιπλα (Yolee chair + O collection), για τα οποία είμαστε όλοι πολύ περήφανοι και η ανταπόκριση του κοινού φαίνεται να είναι πολύ καλή!
Μια άλλη εξαιρετική συνεργασία είναι με την εταιρεία Π&Δ Χατζηγεωργίου – Gruppe.gr. Στο πλαίσια αυτής σχεδίασα δύο νέα προϊόντα: ένα μικρό μίξερ/φραπιέρα και ένα multi chopper. Το πρώτο παρουσιάστηκε μόλις στην αγορά και το δεύτερο θα λανσαριστεί πολύ σύντομα. Πρόκειται για μια σημαντική για εμένα συνεργασία, γιατί αφορά σε μικρά προϊόντα καθημερινής χρήσης σε κλίμακα μαζικής παραγωγής. Νομίζω, είναι όνειρο κάθε σχεδιαστή να βλέπει τα προϊόντα του να χρησιμοποιούνται από πολλούς ανθρώπους, μαζικά.
Τέλος, δεν θα μπορούσα να παραλείψω τα προϊόντα επαγγελματικής εστίασης που σχεδιάζω από το 2014 για την εταιρεία Vimitex – Λαζαρίδης Γ. , που ολοκληρώθηκε πρόσφατα σαν συνολική σειρά. Τα προϊόντα αυτά αφορούν σε επαγγελματίες χρήστες (chef) και έχουν παρουσιαστεί σταδιακά σε πολλές εκθέσεις εντός και εκτός Ελλάδας.
Θήκη Votrys Double. Φωτο: Heinz Troll
Το 2014 συνιδρύσατε με τον Κωνσταντίνο Χούρσογλου τη Shibui. Ποια είναι η σχεδιαστική φιλοσοφία της εταιρίας;
Η σχεδιαστική μας φιλοσοφία βασίστηκε στην ιαπωνική λέξη shibui, που σημαίνει: η ομορφιά βρίσκεται στην απλότητα. Η shibui εστιάζει σε μικρά αντικείμενα καθημερινής χρήσης που είναι απλά, χρήσιμα και ειλικρινή αναφορικά στη χρήση και τα υλικά κατασκευής. Κατασκευάζονται όλα στην Ευρώπη από τα καλύτερα υλικά και από μικρές εταιρείες που έχουν πολύ καλή τεχνογνωσία και μεράκι. Μέσα σε λίγα χρόνια τα προϊόντα μας βρίσκονται ήδη σε διάφορα γνωστά καταστήματα και καταστήματα διάσημων μουσείων του εξωτερικού, αλλά και της Ελλάδας. Τον επόμενο Γενάρη θα είμαστε πάλι στο Παρίσι για την παρουσίαση των νέων προϊόντων μας στη ετήσια έκθεση Maison & Objet.
Πιστεύετε, πως το ελληνικό design έχει συγκεκριμένη ταυτότητα;
Μέχρι τώρα πίστευα πως όχι - μια και οι προσπάθειες ήταν λίγες. Εδώ και δύο-τρία χρόνια, περίπου, βλέπω πολλούς νέους σχεδιαστές να δημιουργούν τις δικές του εταιρείες παραγωγής και διάθεσης και να κάνουν σημαντικές προσπάθειες με ιδιαίτερα αντικείμενα. Αυτό μου δίνει μεγάλη χαρά και ελπίζω, ότι το Ελληνικό design θα αποκτήσει ταυτότητα σύντομα.
Είστε αισιόδοξος για το μέλλον της Ελλάδος; Υπάρχει φως στο τέλος του τούνελ;
Είμαι αισιόδοξος, γιατί βλέπω, ότι τα τελευταία χρόνια συνεργάζομαι με όλο και περισσότερες εταιρείες και συνεπώς ανθρώπους που «βλέπουν μακρύτερα» και δεν φοβούνται τις προκλήσεις. Επιλέγουν τον βιομηχανικό σχεδιασμό για τη βελτίωση των προϊόντων τους και παρ’ όλες τις δύσκολες συνθήκες, επιμένουν στην ποιότητα και εν μέρει την αυθεντικότητα. Αυτό είναι μια μεγάλη, ενθαρρυντική αλλαγή σε σχέση με τη νοοτροπία του παρελθόντος.
Ποια συμβουλή θα δίνατε σε έναν νέο σχεδιαστή που ξεκινάει τώρα την καριέρα του;
Θα του έλεγα ότι, αν και εφόσον είναι σίγουρος, ότι είναι ερωτευμένος με αυτό που επέλεξε, να μην χάσει χρόνο, αλλά να πέσει με τα μούτρα στη δουλειά με όποιον δυνατό τρόπο γίνεται! Μόνο μέσα από τη συνεχή ενασχόληση με τον σχεδιασμό αντικειμένων θα μπορέσει κάποια στιγμή να είναι περήφανος με την επιλογή αυτή.
Κεντρική φωτογραφία: Οικογένεια επίπλων “Ο collection”, σχεδιασμός Θανάσης Μπάμπαλης (2017), κατασκευή - διάθεση εταιρία Άνεσις. Φωτογραφία: Αλέξανδρος Οικονομίδης.
