Μεγαλώνοντας αλλάζουμε, δημιουργούμε νέους στόχους, καινούρια θέλω, συνήθειες και ρουτίνες. Κάπου εκεί ανάμεσα συχνά εισχωρούν χωρίς πολλές φορές να γίνονται αντιληπτές, σκέψεις, αλλά και συμπεριφορές που στόχο έχουν να σαμποτάρουν τα παραπάνω και μαζί με αυτά και τον ίδιο μας τον εαυτό.
Πόσες φορές είπατε ότι θέλετε να κόψετε μία κακή συνήθεια ή να κάνετε μία νέα πιο υγιή επιλογή, αλλά κάτι σας σταμάτησε; Πόσες φορές σκεφτήκατε ότι επιθυμείτε να κάνετε ένα νέο επαγγελματικό βήμα, αλλά μια σκέψη σας κράτησε ακίνητη στο ίδιο σημείο με αποτέλεσμα να μην το τολμήσετε ποτέ;
Ποιες σκέψεις είναι αυτές που σαμποτάρουν τη ζωή μου;
- Δεν είμαι αρκετά καλή.
- Δεν μπορώ να τα καταφέρω.
- Και αν επιτύχω, πώς θα μείνω στην κορυφή;
- Είναι πολύ δύσκολο, ποιος το κάνει τώρα;
- Και να το σταματήσω, στην πρώτη ευκαιρία θα ξανά- «κυλήσω». Άρα γιατί να μπω στον κόπο;
- Αν αποτύχω δε θα μπορώ να αντικρίσω τους δικούς μου (γονείς, φίλους, οικογένεια, συναδέλφους) και δεν μπορώ να διαχειριστώ όλα αυτά που θα σκέφτονται για μένα.
- Δεν είναι η κατάλληλη στιγμή (και δε θα είναι ποτέ!).
- Αφού δεν τα κατάφερε εκείνος που είναι καλύτερος, θα τα καταφέρω εγώ;
- Δε μου χαμογέλασε ποτέ η τύχη, τώρα θα το κάνει;
Σκέψεις, όπως οι παραπάνω, έχουν εμφανιστεί στο μυαλό μας περισσότερες φορές από όσες επιθυμούσαμε. Άλλες φορές συνειδητά, άλλες όχι. Αυτό συμβαίνει γιατί η συμπεριφορά του να σαμποτάρουμε τον εαυτό μας δεν λαμβάνει χώρα πάντα σε συνειδητό επίπεδο. Συχνά, πραγματοποιείται παρασκηνιακά στον ασυνείδητο χώρο του μυαλού μας, με σκέψεις ή συμπεριφορές που μας κρατούν μακριά από αυτά που επιθυμούμε ψιθυρίζοντας χαμηλόφωνα, αλλά με έντονη επανάληψη: «δεν μπορείς να το κάνεις».
Και την ακούμε αυτήν τη φωνή και δεν το κάνουμε. Έτσι, μένουμε ακίνητοι σε αναρίθμητους τομείς στη ζωή μας, όπως στις σχέσεις, την καριέρα, στις φιλίες, στην προσωπική μας εξέλιξη ή στους μικρότερους προσωπικούς στόχους, όπως να κόψουμε το κάπνισμα ή να βελτιώσουμε τη σωματική μας κατάσταση υιοθετώντας καλύτερες διατροφικές συνήθειες.
Πώς θα καταλάβω αν σαμποτάρω τον εαυτό μου;
Πάρτε ένα λεπτό και σκεφτείτε τις φορές που αισθάνεστε ότι αποτυγχάνετε συνεχώς να κάνετε κάτι και αναρωτηθείτε τα εξής:
- Δίνω προτεραιότητα στην άμεση ικανοποίηση αποφεύγοντας οτιδήποτε απαιτεί προσπάθεια;
- Αποφεύγω να κάνω ό,τι πρέπει;
- Αφιερώνω ουσιαστικό χρόνο στο να φροντίσω τον εαυτό μου;
- Αναβάλλω πολύ συχνά;
- Εστιάζω σε αρνητικές και αυτοκαταστροφικές σκέψεις παρά σε θετικές;
Πώς μπορώ να σταματήσω τις αυτό-περιοριστικές σκέψεις και συμπεριφορές;
Τι κερδίζω σαμποτάροντας τον εαυτό μου;
Πολλοί από εμάς εμπλεκόμαστε σε αυτό-περιοριστικές σκέψεις και συμπεριφορές που σαμποτάρουν τη ζωή και τους στόχους μας τόσο συχνά που κάποια στιγμή καταλήγουν να γίνουν συνήθεια. Έτσι, συνεχίζουμε να τις επιτρέπουμε να σαμποτάρουν την επιτυχία και την ευτυχία μας χωρίς να συνειδητοποιούμε τι κάνουμε. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί για κάποιον βαθύτερο λόγο στο υποσυνείδητό μας μαχόμαστε εναντίον αυτών των θέλω, των στόχων ή των ονείρων μας.
Είναι φόβος; Ανασφάλεια; Άγχος αποτυχίας; Φόβος επιτυχίας; Αναβλητικότητα;
Αυτό είναι κάτι που πρέπει να το ανακαλύψουμε μόνοι μας. Τι κερδίζουμε σαμποτάροντας τους επαγγελματικούς μας στόχους; Μήπως διασφαλίζουμε την ασφάλεια που αισθανόμαστε στην παρούσα θέση μας, αποφεύγοντας το νέο ρίσκο; Τι κερδίζουμε σαμποτάροντας τη σχέση με τον σύντροφό μας; Μήπως αισθανόμαστε πως μένοντας μόνες μπορούμε να έχουμε καλύτερο έλεγχο της ζωής μας, από ό,τι προχωρώντας σε συγκατοίκηση μαζί του;
Αναγνωρίζω τις αυτό-περιοριστικές συνήθειες
Ένα από τα πρώτα βήματα για να σπάσουμε τον κύκλο των αυτό-περιοριστικών συνηθειών είναι να τις συνειδητοποιήσουμε. Προσπαθήστε να παρατηρήσετε τόσο τις σκέψεις, όσο και τις συμπεριφορές αυτές σαν εξωτερικός παρατηρητής. Ποιες είναι οι αυτό-περιοριστικές σκέψεις, συμπεριφορές ή μοτίβα που σας κρατούν πίσω από αυτά που επιθυμείτε να κάνετε ή να αλλάξετε (π.χ. αναβλητικότητα, αρνητικές σκέψεις, τελειομανία);
Εστιάζω στη ρίζα του προβλήματος
Οι περισσότεροι από εμάς, συχνά επιρρίπτουμε ευθύνες σε άλλους, αποτυγχάνουμε να φροντίσουμε τον εαυτό μας όσο το έχει ανάγκη ή θεωρούμε τις σχέσεις μας δεδομένες. Επιτρέπουμε στον εαυτό μας να αντιδρά με μη παραγωγικούς τρόπους χωρίς να επεξεργαζόμαστε αυτά που συμβαίνουν, μη μπορώντας να διακρίνουμε έτσι ότι το να σαμποτάρουμε τον εαυτό μας είναι μία πολύ συχνή αιτία σε πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε.
Τις περισσότερες φορές, οι αυτό-περιοριστικές μας συνήθειες προέρχονται από το πώς αντιλαμβανόμαστε την αξία και τον εαυτό μας. Δεν αισθανόμαστε ότι αξίζουμε να επιτύχουμε. Αυτό-τιμωρούμαστε με σκέψεις ότι είμαστε ανίκανοι να αντεπεξέλθουμε ακόμα και όταν προσπαθούμε να τις υπερ-αντισταθμίσουμε με εξαιρετικά υψηλούς στόχους για τον εαυτό μας.
Ξεκινήστε τη δική σας ενδοσκόπηση για να αναγνωρίσετε και να συνειδητοποιήσετε τι είναι αυτό που ενεργοποιεί αυτές τις σκέψεις και συμπεριφορές, ώστε να είστε σε θέση να περάσετε στις αλλαγές που, τελικά, θα τις σταματήσουν.
Περνώντας από την ενδοσκόπηση στην αυτό-παρατήρηση
Και αν η εσωτερική παρατήρηση είναι το πρώτο βήμα, σε δεύτερο επίπεδο έρχεται η εξωτερική, ώστε να καταλάβουμε τι είναι εκείνο που μας κάνει να αφήνουμε το χειρόφρενο της ζωή μας τραβηγμένο, όσο και αν επιθυμούμε το αντίθετο.
Δεν είναι τυχαίο που οι πιο επιτυχημένοι άνθρωποι αναστοχάζονται πάνω στις επιλογές, τις σκέψεις και τις πράξεις τους συνεχώς. Είναι εκείνοι που παρατηρούν τα λάθη τους και αφού τα αξιολογήσουν, χρησιμοποιούν κάθε νέα πληροφορία για να επαναπροσαρμόσουν την τεχνική ή την προσέγγισή τους. Μόνο μέσα από τον δικό σας αναστοχασμό θα καταφέρετε να αλλάξετε προοπτική, να αποκτήσετε μεγαλύτερη διορατικότητα και κατανόηση της συμπεριφοράς σας, ώστε να είστε έτοιμοι να ξεκινήσετε τη διαδικασία της αλλαγής σας.
Ακούγοντας την εσωτερική σας cheerleader
Και αν η φωνή «δε θα τα καταφέρεις ποτέ» είναι ο σκληρός εσωτερικός μας κριτής, τότε χρειάζεται να μάθουμε πώς να χαμηλώνουμε την ένταση για να καταφέρουμε να ακούσουμε μία άλλη φωνή, αυτή της εσωτερικής μας cheerleader.
Αντί, λοιπόν, να ακούτε τη φωνή του φόβου και της ανασφάλειας που σας λέει πόσο καλή δεν είστε, πως δε θα τα καταφέρετε, τι λέτε να την αντικαταστήσετε με τη φωνή εκείνη που σας θυμίζει όλες τις παλιότερες επιτυχίες σας; Πώς τα καταφέρατε παρόλο που ήταν δύσκολο, πόσο περήφανη αισθανόσασταν, πόσο υπέροχα ήταν που κάνατε εκείνο το βήμα;
Δεν είναι καλύτερο;
Ξεκινώντας από τα μικρά
Μόλις εντοπίσετε τις αλλαγές που θέλετε να κάνετε, επιλέξτε το πρώτο με το οποίο θέλετε να ξεκινήσετε. Φροντίστε να είναι κάτι μικρό, αλλά ουσιώδες. Δε θέλουμε να αρχίσουμε με μία βαρυσήμαντη αλλαγή που ενδεχομένως να μας δυσκολέψει και να μας αποτρέψει, ρίχνοντας την αυτοπεποίθησή μας. Αν για παράδειγμα συνειδητοποιήσετε ότι σαμποτάρετε την επιτυχία σας στη δουλειά χάνοντας συστηματικά τα deadlines σας, κάντε ένα βήμα πίσω και αναρωτηθείτε: ποια θα ήταν αυτή η μικρή αλλαγή που αν την έκανα θα με βοηθούσε να είμαι πιο οργανωμένη;
Η αντιμετώπιση όλων των παραπάνω δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση. Στην περίπτωση που συμβαίνει αλλά δεν προκαλεί ιδιαίτερο άγχος στο άτομο, μπορεί με λίγη παραπάνω εστίαση από μέρους του να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Στις περιπτώσεις όμως, που επαναλαμβάνεται έντονα σε διαφορετικές μορφές σε όλες τις πτυχές της ζωής του δημιουργώντας πραγματικά εμπόδια και στρες, η υποστήριξη ενός ειδικού κρίνεται αναγκαία για την άμεση αντιμετώπισή του.
Γιατί ο κόσμος μπορεί να φέρνει αναρίθμητα εμπόδια στον δρόμο μας, αλλά κανένα δεν είναι μεγαλύτερο από αυτά που βάζουμε εμείς στον εαυτό μας.
Info:
Σπαθάρη Μαίρη
Organizational & Personal Growth Cooach
+30 6932846037
www.maryspathari.gr
Κεντρική φωτογραφία: MANGO Ad Campaign 2017
