Τις τελευταίες ημέρες ακούγεται παντού στην πόλη, πως ο σπουδαίος ιστορικός, καθηγητής του πανεπιστημίου Κολούμπια και συγγραφέας, Mark Mazower, θα τιμηθεί ως Επίτιμος Δημότης του Δήμου Θεσσαλονίκης. Συγκεκριμένα, την Παρασκευή, 24 Ιανουαρίου, στις 19:00, η τιμητική διάκριση θα λάβει χώρα στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου από τον δήμαρχο της πόλης, Στέλιο Αγγελούδη, και όλο αυτό για χάρη της «συμβολής του έργου του στην προβολή της Θεσσαλονίκης, την ανάδειξη της πολυπολιτισμικής φυσιογνωμίας της και στην αυτογνωσία της ιστορικής της ταυτότητας».

Να σημειώσουμε, πως την επόμενη μέρα, στις 25 Ιανουαρίου, θα πραγματοποιηθεί και μια ανοιχτή συζήτηση στην Αποθήκη Δ στο λιμάνι, παρουσία του δημάρχου Στέλιου Αγγελούδη, του προέδρου Πολιτιστικής Εταιρείας Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος, Σταύρο Ανδρεάδη, και της διευθύντριας του οργανισμού "Among", Θάλεια Ρίζου.

Ποιος είναι, όμως, ο Mark Mazower;

Ο Mark Mazower είναι ένας από τους πιο καταξιωμένους ιστορικούς του σύγχρονου κόσμου, με εξαιρετική συμβολή στην κατανόηση της σημερινής ιστορίας της Ευρώπης και της γεωπολιτικής της. Γεννημένος το 1958 στη Βρετανία, είναι καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης κι έχει διαγράψει μια εξαιρετική καριέρα εστιάζοντας σε ζητήματα που αφορούν την Ευρώπη, τις διεθνείς σχέσεις και τη σύγκρουση πολιτισμών.

Το έργο του διαπνέεται από μια προσπάθεια κατανόησης της Ευρωπαϊκής Ιστορίας μέσα από ένα πιο διεπιστημονικό και συγκριτικό πρίσμα. Ο Mazower έχει εστιάσει κυρίως στον 20ό αιώνα, αναλύοντας τις πολιτικές, κοινωνικές και πολιτισμικές μεταβολές που συνόδευσαν τον πόλεμο, την κατοχή, την αποκατάσταση και τις συγκρούσεις στην Ευρώπη. Ένα από τα σημαντικότερα έργα του είναι το βιβλίο "The Dark Continent: Europe's Twentieth Century" (2000), στο οποίο αναλύει την ιστορική πορεία της Ευρώπης τον 20ό αιώνα, προσδιορίζοντας τα αίτια και τις συνέπειες των πολέμων, των δικτατοριών και των ολοκληρωτικών καθεστώτων.

Ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Mazower είναι η κριτική του απέναντι στις παραδοσιακές αφηγήσεις της ιστορίας, οι οποίες συχνά περιορίζονται σε εθνικές ή δυτικοκεντρικές προσεγγίσεις. Αντιθέτως, προσπαθεί να αναδείξει τις συγκλίσεις και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ διαφορετικών πολιτικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δυνάμεων. Στο έργο του, διαπραγματεύεται την έννοια της Ευρώπης όχι ως μιας σταθερής οντότητας, αλλά ως μιας δυναμικής και αντιφατικής περιοχής, όπου οι ιστορικές εξελίξεις σφυρηλατήθηκαν από αμοιβαίες αλληλεπιδράσεις μεταξύ διαφορετικών πολιτικών συστημάτων και πολιτιστικών κληρονομιών.

Ο Mazower ασχολείται επίσης με την ιστορία του εθνικισμού, της μετανάστευσης και των διεθνών οργανισμών, αναλύοντας τις αλλαγές στις διεθνείς σχέσεις και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Έχει μελετήσει το πώς η Ευρώπη προσπαθεί να αντιμετωπίσει τα ιστορικά της τραύματα και τις διαιρέσεις, προσφέροντας μια πιο σύνθετη εικόνα των εσωτερικών της αντιφάσεων και των προκλήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης το έργο του γύρω από τα Βαλκάνια και την ανατολική Ευρώπη, περιοχές που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω της ιστορικής τους αλληλεπίδρασης με τις μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις και της συνεχούς αναδιαμόρφωσης των πολιτικών τους συνόρων και καθεστώτων.

Και ποια η σχέση του με τη Θεσσαλονίκη;

Είναι γνωστό ότι ιδιαίτερη σχέση με τη Θεσσαλονίκη και την Ελλάδα γενικότερα, η οποία αναδεικνύεται μέσα από το έργο του και τη βαθιά ενασχόλησή του με την ιστορία της περιοχής. Ο ίδιος έχει επανειλημμένα αναφέρει την πόλη ως ένα από τα σημαντικότερα παραδείγματα για την κατανόηση της πολυπολιτισμικότητας της Νότιας Ανατολικής Ευρώπης, και η μελέτη της ιστορίας της Θεσσαλονίκης έχει αποτελέσει κεντρικό σημείο των ερευνών του.

Μια από τις πιο γνωστές μελέτες του είναι το βιβλίο "Salonica, City of Ghosts: Christians, Muslims and Jews 1430-1950" (2004), το οποίο εστιάζει στην ιστορία της Θεσσαλονίκης από την Οθωμανική κατάκτηση μέχρι το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Το έργο αυτό αναδεικνύει την πόλη ως ένα σταυροδρόμι πολιτισμών και ως ένα παράδειγμα πόλης με πλούσια εθνοτική και θρησκευτική πολυμορφία, στην οποία συνυπήρχαν επί αιώνες Έλληνες, Τούρκοι, Εβραίοι και άλλες ομάδες.

Η ιδιαίτερη σχέση του Mazower με την πόλη προκύπτει από την αγάπη του για την ιστορία της και την πολιτισμική της κληρονομιά. Η Θεσσαλονίκη ήταν για πολλά χρόνια το κέντρο μιας πολύπλοκης και δυναμικής διαπολιτισμικής αλληλεπίδρασης. Μέσα από το έργο του, ο Mazower αναδεικνύει τις τραγικές συνέπειες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και της Ναζιστικής Κατοχής στην πόλη, αλλά και τις κοινωνικές και πολιτιστικές ανατροπές που προήλθαν από τις διαδοχικές αλλαγές καθεστώτων και την πολιτική εξόντωσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.

Ο Mark Mazower έχει καταφέρει να αναδείξει την πολυπλοκότητα της σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ιστορίας και να φωτίσει τις αλληλένδετες διαδικασίες που καθόρισαν την πορεία της, προσφέροντας πολύτιμα εργαλεία για την κατανόηση του παρόντος.