Με αφορμή την έκθεσή της στο πλαίσιο της σειράς παρουσιάσεων «Η Βιτρίνα της Κριεζώτου. Ένας καλλιτέχνης προτείνει» του Πωλητηρίου του Μουσείου Μπενάκη, η Νεφέλη Παπαναγιώτου μας μιλά, μεταξύ άλλων, για την αισθητική της, η οποία ισορροπεί ανάμεσα σε πραγματικότητα και φαντασία, τους λόγους που στράφηκε από την αρχιτεκτονική στο design αντικειμένων και κοσμημάτων, τη θέση των σύγχρονων δημιουργών στον ελληνικό χάρτη και τις πεποιθήσεις της.

Πείτε μας δυο λόγια για την έκθεση σας στο μουσείο Μπενάκη. Τι θα δούμε ακριβώς;

Επιλεγμένα κοσμήματα και αντικείμενα από τις συλλογές μου. Θεματικά, ο σχεδιασμός της έκθεσης αναφέρεται στο «μάτι». Βασκανία, μάτιασμα, δεισιδαιμονία, ένα βαθιά ριζωμένο σύμβολο του λαού μας, αποδοσμένο όμως με ένα παιχνιδιάρικο τρόπο, όπως και τα κοσμήματα “eye on you” που κατακλύζουν τη βιτρίνα της οδού Κριεζώτου. Θα δείτε σπασμένους κίονες από αφρολέξ να καρφώνονται από τους καθρέφτες Nefelia, οι οποίοι έχουν τη μορφή μαχαιριών, θυμίζοντας ότι δεν είναι ανάγκη να παίρνουμε τους εαυτούς μας πάντα πολύ σοβαρά. Παράλληλα, παροιμίες που αφορούν το θέμα «μάτι» διασκεδάζουν τα βλέμματα! Εσωτερικά, η παρουσίαση έχει περισσότερο αρχιτεκτονικό-γεωμετρικό χαρακτήρα, με τα κοσμήματα να έχουν φόντο χρωματιστά τεμάχια από πλεξιγκλάς, επισημαίνοντας το υλικό με το οποίο δουλεύω τις συλλογές μου.

Η δουλειά σας είναι εμπνευσμένη από την ελληνική μυθολογία. Πώς καταφέρατε να την προσαρμόσετε στη νέα εποχή.

Η μυθολογία, η λαϊκή ιστορία, η τέχνη και η κλασική αρχιτεκτονική της Ελλάδας με εμπνέουν, όμως είναι οι εμπειρίες, οι αναμνήσεις και η ανάγνωση της καθημερινότητας που δίνουν νέα ζωή και ύφος στις δημιουργίες μου. Η pop κουλτούρα με την οποία μεγάλωσε η γενιά μου και η τεχνολογία με την οποία εξελισσόμαστε καθημερινά, οδηγεί τον σχεδιασμό να γίνεται φρέσκος, τωρινός και ασυμβίβαστος.

Τι άλλο σας εμπνέει ως δημιουργό;

Τα πάντα! Χωρίς συμβιβασμούς.

Αναφέρατε την τεχνολογία, της οποίας είστε πιστή θαυμάστρια. Πιστεύετε ότι αποτελεί ατού για έναν σχεδιαστή;

Οι κυρίως σπουδές μου είναι στο πεδίο της αρχιτεκτονικής. Από πολύ νωρίς στο πανεπιστήμιο, ήταν απαραίτητη η κατάρτιση με τους υπολογιστές και σιγά-σιγά οι σπουδαστές σχεδόν ξεχάσαμε τη χειρωνακτική εμπειρία της κατασκευής μακετών. Ξεχάσαμε να δουλεύουμε τα υλικά με τα χέρια και εργαλείο μας έγινε μια οθόνη και ένα πληκτρολόγιο. Έτσι σχεδιάζουμε γρήγορα, σβήνουμε λάθη χωρίς κόπο και η διαδικασία αποκτά ταχύτητα. Αυτό το θεωρό ατού, ναι. Όμως η παραγωγή απαιτεί έναν καλό τεχνίτη, γιατί τελικά το αποτέλεσμα είναι χειροπιαστό. Όπως έχω ξαναπεί, δεν θα ήμουν αρχιτέκτων χωρίς τα συνεργεία μου και το ίδιο ισχύει και για τον μικρόκοσμο του brand Nefelia. Στον δικό μου δημιουργικό κόσμο, ο σχεδιασμός καθρεφτίζει τη σκέψη μου, ελεύθερη και συνειρμική, και τα εργαλεία μου μεταφράζουν την ακρίβεια με την οποία θέλω αυτή να αποτυπώνεται.

Ύστερα από τις σπουδές σας στην αρχιτεκτονική, τι σας έσπρωξε στη μόδα;

Αγαπώ τον κόσμο της μόδας γιατί πιστεύω, ότι δεν θέλει εξηγήσεις και δε χρειάζεται να υπόκειται σε κανόνες. Αντίθετα, η αρχιτεκτονική απαιτεί διαρκή εξήγηση, μια απάντηση σε ένα «γιατί», με το οποίο όλοι οι αρχιτέκτονες παιδευτήκαμε. Η ανάγκη για αποδέσμευση από μια διαρκή αιτιολόγηση είναι που με οδήγησε να πειραματιστώ και σε άλλα δημιουργικά πεδία, όπως η μόδα.

Παρόλα αυτά, η αρχιτεκτονική σας βοήθησε στο fashion και décor χώρο;

Θα έλεγα ότι περισσότερο με ενέπνευσε στην αρχή. Όποιος είδε την πρώτη μου συλλογή αντικειμένων “Fluo summer” δε θα μπορούσε να μαντέψει, ότι η δημιουργικότητά μου θα στρεφόταν στα κοσμήματα. Αυτά προέκυψαν μέσα από έναν πειραματικό σχεδιασμό κατά τη διάρκεια του οποίου συνδύασα στοιχεία από διαφορετικές κατόψεις! Δεν υπήρχε καμία πρόθεση να ασχοληθώ με το κόσμημα, απλά ήθελα να δημιουργήσω κάτι που θα γέμιζα με χρώμα, το οποίο στην αρχιτεκτονική είναι πολύ «επικίνδυνο» και δύσκολα εφαρμόσιμο -εκτός κι αν είσαι ο Luis Baragan! Στη συνέχεια, απλά αφέθηκα στη μαγεία του αυτού του μικρόκοσμου. Όσον αφορά στη διακόσμηση, ένας χώρος μπορεί να είναι υπερβολικά «φορτωμένος» ή μίνιμαλ, ανάλογα με το πώς θα επέμβει κανείς στην αρχιτεκτονική του.

Το ενδιαφέρον στοιχείο που ενώνει όλα τα δημιουργικά πεδία το βρίσκει κανείς στις αναλογίες. Τόσο η μόδα όσο και η διακόσμηση είναι κλάδοι της αρχιτεκτονικής, από την άποψη των διαστάσεων. Επεμβαίνει κανείς στο δημόσιο χώρο αρχιτεκτονικά, αλλάζοντας κάθε οπτική και το ίδιο συμβαίνει και με ένα πατρόν, το οποίο μπορεί να αλλάξει καθολικά τις αναλογίες ενός σώματος ή με έναν συνδυασμό χρωμάτων και υλικών, που μεταμορφώνουν έναν εσωτερικό χώρο. Σε κάθε περίπτωση, αρχιτεκτονική, μόδα ή διακόσμηση, δημιουργούν διάθεση και συναίσθημα.

Στις συλλογές σας βλέπουμε και μια απολαυστικά σουρεαλιστική οπτική. Τι σας γοητεύει στο συγκεκριμένο ύφος;

Αρκεί κανείς να σταθεί ανάποδα για να δει τον κόσμο διαφορετικά! Πολλοί έχουν δύο ονόματα και πολλά υποκοριστικά και όλα τους εκφράζουν απόλυτα, γιατί έχουν προκύψει από στιγμές αναπάντεχες. Ο Dali σχεδίασε έναν καναπέ σε σχήμα χειλιών ανατρέποντας όλη την έννοια του «καναπέ». Η ζωή έχει τόσες οπτικές, το μόνο που χρειάζεται είναι να αλλάξει κανείς τη γωνία που βλέπει τα πράγματα, να αφεθεί. Αποβάλλοντας τα «πρέπει», τα πάντα μεταμορφώνονται. Η καθημερινότητα γίνεται ξαφνικά παιχνιδιάρικη, γοητευτική, γεμάτη μικρές εκπλήξεις. Γιατί η τέχνη, λοιπόν, να διαφέρει;

Δηλαδή, θεωρείτε ότι για έναν σχεδιαστή είναι σημαντικό να διαταράσσει την ισορροπία μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας;

Δεν πιστεύω, ότι είναι σημαντικό. Σημαντικό θεωρώ να είναι ο σχεδιαστής ειλικρινής με τον εαυτό του και το μήνυμα που θέλει να περάσει. Εάν ο στόχος είναι να δημιουργήσει ένα προϊόν καθαρά εμπορικό, τότε δε θα πρέπει να προσπαθήσει να το πλασάρει ως εικαστικό. Το ΙΚΕΑ είχε τόση επιτυχία γιατί ήταν ξεκάθαος και ειλικρινής ο στόχος του: πουλάω προϊόν οικονομικό, με στοιχεία σύγχρονου σκανδιναβικού σχεδιασμού. Κανείς δεν αισθάνθηκε να τον προδίδει αυτό το μήνυμα. 

Οι studio job, που προσωπικά αγαπώ και ταυτίζομαι, διαταράσσουν τις ισορροπίες όμως δεν είναι για όλους αρεστός ο σχεδιασμός τους, γιατί αυτά που δημιουργούν δεν είναι εύπεπτα, ξεπερνούν κάθε λογική συνάρτηση. Εγώ τα θεωρώ συναρπαστικά! Προσωπικά, δεν αφήνω την πίεση που δημιουργεί στην εποχή μας η ανάγκη για επιτυχία ή ο ανταγωνισμός της αγοράς να κατευθύνει τη δουλειά μου. Λειτουργώ αυθόρμητα, με οδηγό την τρέλα μου.

Πιστεύετε στα trends;

Όχι βέβαια. Κανένα trend δεν έχει άποψη, ούτε στιλ. Ένα παιχνίδι της βιομηχανίας της μόδας είναι, με στόχο να πλουτίζουν brands, πρόσωπα, οίκοι, πλαστικοί χειρούργοι κοκ.

Στην καθημερινότητά σας ποιο στιλ προτιμάτε στο look σας, αλλά και τον προσωπικό χώρο σας;

Όσον αφορά το look, θα έλεγα ότι προσαρμόζεται στη διάθεση μου. Σίγουρα, όμως, είναι 100% Nefelia, όπως και ο χώρος μου. Βιβλία παντού, DIY κατασκευές, μοναδικά έπιπλα, κούπες με καφέ που έχει κρυώσει! Ένας χώρος ζωντανός που ­συγκεντρώνει αναμνήσεις, χωρίς την τελειότητα ενός περιοδικού.

Μπορείτε να μου πείτε τρεις κανόνες αισθητικής που πρέπει να έχουμε στο νου μας, όσον αφορά την εμφάνιση και τη διακόσμηση;

Αφήστε την εμφάνιση σας και τον χώρο σας ελεύθερο να εκφράσουν τη μοναδική προσωπικότητά σας.

Δεν χρειάζεστε υπερ-προσπάθεια. Κρατήστε τα παπούτσια σας περιποιημένα, δοκιμάστε ένα φρέσκο κούρεμα, διατηρήστε τον χώρο σας καθαρό κι αν μπερδευτείτε, απλά φορέστε μαύρα.

Θα χρησιμοποιήσω μια ατάκα μιας εμβληματικής φιγούρας: fashion is over quickly, style endures ("Η μόδα τελειώνει γρήγορα, το στιλ έχει διάρκεια"), της Coco Chanel.

Ποια διάσημη γυναίκα θαυμάζετε για το στιλ της και θεωρείτε, ότι θα της ταίριαζαν οι δημιουργίες σας;

Θαυμάζω την πρωτοπόρα σκέψη της Elsa Schiaparelli κι αν μπορούσα να γυρίσω πίσω τον χρόνο θα της έδινα να καθρεφτίζεται στον καθρέφτη Ιανό της συλλογής μου “Drama”, ενώ θα φορούσε επτά σκουλαρίκια “eye on you” ενωμένα σε κάθε αυτί, ώστε να έχει τα μάτια της… δεκατέσσερα!

Τι άλλο ετοιμάζετε αυτήν την περίοδο;

Θα με βρείτε 23-26 Φεβρουαρίου στην έκθεση “A jewel made in Greece”, που θα πραγματοποιηθεί στο Ζάππειο. Επίσης, στις 31 Μαρτίου στο πλαίσιο της διοργάνωσης “Open House Athens”, το κοινό θα επισκεφτεί ένα από τα κτίρια που έχω σχεδιάσει και κατασκευάσει η ίδια.

Info: Πινακοθήκη Γκίκα, Κριεζώτου 3. Διάρκεια: 26/02

www.nefeliaboutique.com