Το 43% του οργανισμού μας είναι ανθρώπινο. Το υπόλοιπο κατοικείται από εκατομμύρια μικρόβια, που επικάθονται στην επιδερμίδα μας και βρίσκονται στο έντερό μας. Αυτό ονομάζεται «μικροβίωμα», επιστημονικός όρος που έγινε γνωστός πριν από 20 χρόνια από τον, βραβευμένο με Νόμπελ, μοριακό βιολόγο, Dr. Joshua Lederberg, για να περιγράψει το σύνολο των μικροοργανισμών που ζουν μέσα ή πάνω στο σώμα μας (αν και η βασική ιδέα του μικροβιώματος αποδίδεται στον Sergei Winogradsky στα 1800). Το έντερό μας φιλοξενεί πάνω από 100 τρισ. καλά βακτήρια (δηλαδή, 10 φορές περισσότερα από τα κύτταρα του οργανισμού μας). Τέτοια ζουν και στην επιφάνεια της επιδερμίδας μας και συμμετέχουν στη σύνθεση και στην εξισορρόπηση του μικροβιώματός της, παράγοντας όξινες ουσίες, οι οποίες μειώνουν το pH του δέρματος, αποτρέποντας έτσι την ανάπτυξη παθογόνων βακτηρίων.

Τι κάνει το μικροβίωμα της επιδερμίδας

Επικοινωνεί με το ανοσοποιητικό σύστημα

Κάποτε πιστεύαμε ότι το μικροβίωμά μας υπήρχε μόνο στην επιφάνεια του δέρματος και όχι στις βαθύτερες δερματικές στιβάδες. Τώρα ξέρουμε ότι αυτό δεν ισχύει. Οι επιστήμονες έκαναν μια βαθιά βουτιά στο χόριο, αναζητώντας μικρόβια, τα οποία τελικά βρήκαν να υπάρχουν μέχρι και στο υποδόριο στρώμα λίπους. Αυτό δείχνει ότι η επικοινωνία μεταξύ του μικροβιώματος και του ανοσοποιητικού συστήματος γίνεται σε αυτό το επίπεδο.

Μας προστατεύει από τη μόλυνση

Mε τον ίδιο τρόπο που το κάνει το μικροβίωμα του εντέρου: εμποδίζει την υπερανάπτυξη παθογόνων οργανισμών. Προτιμά ένα σχετικά όξινο περιβάλλον (pH 5,0), το οποίο αναστέλλει την ανάπτυξη νοσογόνων μικροοργανισμών.

Μειώνει τη φλεγμονή

Το μικροβίωμα και το ανοσοποιητικό σύστημα του δέρματος επικοινωνούν μεταξύ τους τακτικά, μειώνοντας τη φλεγμονή. Όταν το πρώτο δεν είναι υγιές, το ανοσοποιητικό μπορεί να απελευθερώσει διάφορα αντιμικροβιακά πεπτίδια, όπως η καθελικιδίνη, για να εξισορροπήσει τα πράγματα. Ομοίως, οι καλοί βακτηριακοί κάτοικοί μας μπορούν να εμποδίσουν την απελευθέρωση φλεγμονωδών ενώσεων από το ανοσοποιητικό.

Μας προφυλάσσει από τoν ήλιο

Βοηθά στην επούλωση των πληγών, περιορίζει την έκθεση σε αλλεργιογόνα, ελαχιστοποιεί την οξειδωτική βλάβη και διατηρεί το δέρμα σφριγηλό και ενυδατωμένο. Νέα έρευνα έδειξε ότι μπορεί να μας προστατεύσει και από τις επιβλαβείς ακτίνες UV.

Από τι κινδυνεύει η υγεία του;

Τα πολλά αντιβιοτικά, κάποιες χρόνιες φαρμακευτικές αγωγές και η κακή διατροφή βλάπτουν το μικροβίωμα του εντέρου. Η υπερβολική χρήση αντιμικροβιακών απολυμαντικών χεριών και σαπουνιών συμβάλλει σε μια μη φυσιολογική μικροβιακή αποίκιση (την αποκαλούμενη «δυσβίωση») στην επιδερμίδα και την αντοχή στα αντιβιοτικά, προκαλώντας διάφορες παθήσεις. Ένα μη ισορροπημένο μικροβίωμα ή ένα δυσβιωτικό δέρμα σχετίζεται με ψωρίαση, αλλεργίες, έκζεμα, δερματίτιδα εξ επαφής, ακμή, κακή επούλωση πληγών, έλκη, πιτυρίδα, μυκητιάσεις, ροδόχρου ακμή και επιταχυνόμενη δερματική γήρανση. Αυτό προκαλείται συνήθως από δύο παράγοντες: τι βάζετε στο δέρμα μας και τι στο σώμα σας.

• Χρησιμοποιείτε λάθος προϊόντα: Αν είστε εθισμένοι στο «καθαρό» δέρμα, μπορεί να βλάψετε το μικροβίωμά του. Το σαπούνι, για παράδειγμα, είναι αλκαλικό, για να απομακρύνει τη βρομιά και τα μικρόβια, αλλά το μικροβίωμα δείχνει προτίμηση για pH που κυμαίνεται περίπου στο 5, το οποίο είναι μεν σχετικά όξινο, αλλά αυτό εκεί ευδοκιμεί. Τα κακά βακτήρια τα καταφέρνουν καλύτερα σε πιο αλκαλικό pH. Έτσι, με το σαπούνι που χρησιμοποιείτε ή άλλα αλκαλικά τοπικά προϊόντα βλάπτετε τη μικροχλωρίδα και αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης δερματικών προβλημάτων. 

• Έχει αλλάξει το μικροβίωμα του εντέρου σας: Νέα έρευνα δείχνει ότι οτιδήποτε βλάπτει το μικροβίωμα του εντέρου σας έχει επίσης επίδραση σε αυτό που συμβαίνει στο δέρμα σας. Οι γραμμές επικοινωνίας, με τη μεσολάβηση εντερικών μικροβίων, μπορεί να είναι άμεσες και έμμεσες, αλλά τελικά επηρεάζουν τον βαθμό ακμής, το οξειδωτικό στρες, τον γλυκαιμικό έλεγχο, τα επίπεδα λιπιδίων στους ιστούς, τα παθογόνα βακτήρια, καθώς και τις συγκεντρώσεις των νευροπεπτιδίων και των νευροδιαβιβαστών που ρυθμίζουν τη διάθεση.
Πώς να το προστατέψετεΤο pH της επιδερμίδας αυξάνεται με την ηλικία, κάνοντάς την πιο ξηρή και επιτρέποντας την ανάπτυξη των «κακών» βακτηρίων. Η υπεριώδης ακτινοβολία επηρεάζει, επίσης, την ικανότητα του δέρματος να καταπολεμά τις ελεύθερες ρίζες, οι οποίες είναι υποπροϊόντα των μεταβολικών διεργασιών που βλάπτουν τα κύτταρά μας. Έρευνες δείχνουν ότι ορισμένα προβιοτικά τροφοδοτούν τα καλά βακτήρια, για να εξισορροπήσουν το pH της επιδερμίδας και να την προστατεύσουν από τις βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες. Τα προβιοτικά, τα πρεβιοτικά και τα μεταβιοτικά συμβάλλουν όλα στη βελτίωση του μικροβιώματος του δέρματος. 

Πιο συγκεκριμένα:

• Τα προβιοτικά: είναι ζωντανά βακτήρια που ενισχύουν τα καλά βακτήρια. Η χρήση τους συμβάλλει στην πρόληψη και τη θεραπεία δερματικών νόσων, όπως το έκζεμα, η ακμή, το ξηρό και αφυδατωμένο δέρμα και η φωτογήρανση. Ορισμένα ενισχύουν την παραγωγή των ceramides ή και των λιπιδίων στο δέρμα, που συγκρατούν την υγρασία και διατηρούν υπό έλεγχο τα επίπεδα των βακτηρίων που προκαλούν ακμή. Αρκετές μελέτες υποδεικνύουν επίσης ότι μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση ακόμη και του καρκίνου του δέρματος.

• Τα πρεβιοτικά: Αποτελούν την τροφή ή το λίπασμα για τα καλά βακτήρια και διατηρούν υπό έλεγχο τα κακά. Αν και είναι σύνθετοι υδατάνθρακες, όπως οι φρουκτο-ολιγοσακχαρίτες και οι ινουλίνες, στην ουσία ως τέτοια θεωρούνται οτιδήποτε χρησιμοποιείται για να διαμορφώσει το μικροβίωμα και να το βελτιώσει. Παθήσεις όπως η ροδόχρους ακμή και η ατοπική δερματίτιδα, καθώς και τα φάρμακα για την ακμή, όπως τα ρετινοειδή και το υπεροξείδιο του βενζολίου, μπορούν να βλάψουν τη λειτουργία του δερματικού φραγμού, που προστατεύει από τα κακά βακτήρια. 

• Τα μεταβιοτικά: Είναι υποπροϊόντα ζύμωσης που παράγονται από βακτήρια. Ένα παράδειγμα είναι τα αντιμικροβιακά πεπτίδια ή τα αμινοξέα βραχείας αλυσίδας, που βρίσκονται φυσικά στο δέρμα και ενισχύουν την ανοσία του. Ένα άλλο, είναι τα λιπαρά οξέα, τα οποία τροφοδοτούν τα καλά μικρόβια και συμβάλλουν στην απορρόφηση νερού, νατρίου και ηλεκτρολυτών.

Επίσης, μπορείτε ακόμη να:

• Τρώτε υγιεινά και να πίνετε άφθονο νερό: Προτιμάτε καλά λιπαρά, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, πολύχρωμα λαχανικά και νερό. Αφήστε τα επεξεργασμένα τρόφιμα και τη ζάχαρη εκτός διατροφής. 

• Εντοπίσετε τις τροφές που σας ενοχλούν: Το μικροβίωμα της επιδερμίδας επηρεάζεται εσωτερικά από φλεγμονή, γι’ αυτό περιορίστε τις τροφές που την αυξάνουν, όπως είναι τα γαλακτοκομικά και η γλουτένη.

• Φροντίσετε το έντερό σας: Να λαμβάνετε, δηλαδή, σε καθημερινή βάση προβιοτικά που συντελούν στη διατήρηση της υγείας του. Ένα υγιές εντερικό μικροβίωμα σημαίνει ένα υγιές δερματικό μικροβίωμα. 

• Προσέχετε τη χρήση των αντισηπτικών και των σκληρών σαπουνιών: Φροντίστε το δέρμα σας χρησιμοποιώντας πιο ήπιες επιφανειοδραστικές ουσίες, καθώς και απολυμαντικά χεριών που περιέχουν συστατικά, όπως η αλόη βέρα, για να διατηρήσουν υγιή τον δερματικό φραγμό. Τέλος, ενυδατώστε τα χέρια σας τακτικά μετά το πλύσιμο και την απολύμανση.

• Ιδρώσετε: Εάν τρώτε καλά, ο ιδρώτας που παράγεται αποτελεί ένα ενισχυτικό πρεβιοτικό για το μικροβίωμα της επιδερμίδας. Για να μην αναφέρουμε ότι και η άσκηση τη διατηρεί υγιή, επειδή κατά τη διάρκειά της αυξάνεται η ροή του αίματος στο δέρμα σας, τρέφοντάς το με θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο.

• Μειώσετε το στρες: Το άγχος επηρεάζει αρνητικά και το δέρμα σας. Διαχειριστείτε το, λοιπόν, με κάποιες μεθόδους που λειτουργούν καλύτερα σε εσάς, όπως π.χ. η γιόγκα ή η ψυχοθεραπεία.

Editor’s Choice by Eleonora Kanaki

Τέσσερα προϊόντα που ξεχωρίσαμε με συνθέσεις που έχουν προβιοτικά. Δοκιμάστε τα!

Advanced Génifique Sensitive Dual Concentrate, Lancôme

Διπλός συμπυκνωμένος ορός, που συνδυάζει τη δύναμη Youth Activating με καταπραϋντική δράση. Με ένα πάτημα απελευθερώνονται το 98% των αντιοξειδωτικών της σε μια ισχυρή βάση ορού, πλούσια σε προβιοτικά.

Toleriane Sensitive Cream, La Roche-Posay

Κρέμα προσώπου που καταπραΰνει, προστατεύει και ενυδατώνει. Το ευαίσθητο δέρμα απαιτεί την επανόρθωση του δερματικού φραγμού και τη διατήρηση του μικροβιώματος, και τα πρεβιοτικά είναι σύμμαχός τους.

Exquisage Beauty Revealing Cream, Darphin

Χάρη στο πρωτοποριακό CelluVie™ Complex και τα προβιοτικά σύσφιγξης (Lactobacillus Ferment) με ενισχυτικούς παράγοντες, αναπληρώνει άμεσα και προστατεύει τα αποθέματα υγρασίας του δέρματος. www.vita4you.gr

Slow Age, Vichy

Κρέμα αντιγήρανσης με λεπτόρρευστη υφή, για ενυδάτωση και προστασία. Συνδυάζειτο αντιοξειδωτικό εκχύλισμα από ρίζα Baicalin, το ενυδατικό μεταλλικό νερό της Vichy και τα προβιοτικά Bifidus, που δρουν στον επιδερμικό φραγμό. www.vita4you.gr

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2021