Ο designer Marc Newson στέκεται πάνω στο ανοιξιάτικο γρασίδι στο σπίτι του στο νησί της Ιθάκης, κοιτάζοντας πίσω του την εκπληκτικά παραδοσιακή πρόσοψή του, την κεντρική πόρτα και το μπαλκόνι που υπάρχει πάνω από κάθε πλευρά από ένα ζευγάρι παραθύρων με απλές καμάρες και παραθυρόφυλλα. Αποδίδεται σε έναν λεπτό ροζ στόκο που μοιάζει σχεδόν να λάμπει μια απαλή σκιά μελιού στο απογευματινό φως του ήλιου. Αλλά αυτό που φαίνεται να είναι μια απλή, κομψή αρχιτεκτονική υπενθύμιση των ημερών που το ιόνιο αρχιπέλαγος ήταν μέρος της Ενετικής Αυτοκρατορίας είναι στην πραγματικότητα έργο ενός από τους μεγαλύτερους εν ζωή σχεδιαστές.
«Είμαι περιτριγυρισμένος από τον εκσυγχρονισμό», λέει ο Newson. «Ζω σε έναν κόσμο όπου σχεδιάζω συνεχώς νέα πράγματα. Αυτή ήταν μια ευκαιρία για μένα να δοκιμάσω κάτι διαφορετικό. Είναι ένα θεατρικό έργο, γιατί προσπαθούσα να δημιουργήσω κάτι που έμοιαζε να ήταν εδώ για πάντα». Πρόκειται για μια πράξη αρχιτεκτονικής legerdemain που ενισχύεται από ένα εσωτερικό στο οποίο οι τοίχοι κρέμονται με πίνακες και σχέδια ελληνικών θεμάτων του 19ου αιώνα, με μόνο περιστασιακές πινελιές προδίδοντας ότι αυτό είναι κάτι άλλο από ένα πολύ συμβατικό σπίτι που ανήκει σε πολύ συμβατικούς ανθρώπους.
Επιπλέον, το έργο του Newson υπερβαίνει τα όρια που συνήθως οριοθετούν τον σχεδιασμό: Εκθέτει σανίδες ιστιοσανίδας, σπαθιά σαμουράι και καναπέδες cloisonné-σμάλτο στο Gagosian. Το πιο διάσημο έργο του, το Lockheed Lounge, έχει πουλήσει πάνω από 3,5 εκατομμύρια δολάρια, καθιστώντας τον ως τον πιο ακριβό σχεδιαστή εν ζωή. Είναι μια τιμή που τον τοποθετεί, δικαίως, στην πρώτη θέση των σύγχρονων καλλιτεχνών.
«Είναι μια οδύσσεια, πρέπει να προσθέσω, το γεγονός ότι ανέλαβα αυτό το σπίτι πολλούς μήνες πριν ο κορωνοϊός αναγκάσει την Ελλάδα να σταματήσει τις λειτουργίες της» εξηγεί ο ίδιος. Αλλά η Ιθάκη έχει βιώσει ακραία τραύματα στο παρελθόν. Το 1953, μια σειρά καταστροφικών σεισμών ισοπέδωσε σχεδόν κάθε σπίτι στο νησί. Είναι ένα μέρος που έχει ήδη αναδυθεί από τα ερείπια. Η πλειοψηφία των βενετσιάνικων δομών που καταστράφηκαν χτίστηκαν ξανά, αντικατοπτρίζοντας το αρχικό στιλ. Πράγματι, η δημιουργία ενός σπιτιού εδώ είναι ένα είδος επιστροφής για τον ίδιο τον Newson. Ο παππούς του μετανάστευσε από την Ιθάκη στην Αυστραλία το 1923, σε ηλικία 16 ετών, και το εξοχικό σπίτι στο οποίο γεννήθηκε βρίσκεται ακόμα και σήμερα σε άλλο μέρος του νησιού.
Πριν από μια δεκαετία, όταν ο Newson και η σύζυγός του Charlotte Stockdale -στιλίστρια και ιδιοκτήτρια της εταιρίας Chaos με ρούχα και αξεσουάρ- αποφάσισαν να χτίσουν ένα σπίτι στην απότομη πλαγιά που πέφτει μακριά από το μονοπάτι προς τα καθαρά νερά του Στενού της Ιθάκης, οι μόνοι κάτοικοι ήταν ημιάγριες κατσίκες που αναζητούσαν τροφή στην πυκνό βλάστηση κάτω από τις βελανιδιές και τις αιωνόβιες ελιές. Ο Newson ήθελε να διατηρήσει όσο το δυνατόν περισσότερο τη γοητεία του τοπίου, εισάγοντας το κτίριο στην πλαγιά του λόφου χωρίς να αφαιρέσει μια πέτρα ή ένα φυτό περισσότερο από το απολύτως απαραίτητο.
«Μία από τις χαρές του να είμαι εδώ είναι η βλάστηση» δείχνοντας την άκρη της βεράντας όπου ένας θάμνος, που καταλήγει στον κεντρικό κήπο, χύνεται ακατάστατα στις πλατιές πέτρες. «Είναι ένας γηγενής θάμνος, που ονομάζεται Pistacia lentiscus, και υποθέτω ότι είναι το 80% του πρασίνου που βλέπετε σε αυτό το νησί. Είναι ένας πυκνός αειθαλής θάμνος και είναι εξαιρετικά ανθεκτικός. Ακριβώς κάτω από αυτόν υπήρχε μια ανασκαφή που έπεσε στα 10 μέτρα.
Η εμμονή του για τελειότητα έχει χαρακτηρίσει ολόκληρο το έργο. Είναι για πάντα ευγνώμων στη γυναίκα του, όχι μόνο για την πρακτική βοήθεια και τις συμβουλές που έχει δώσει αλλά και για την κατανόησή της. «Έχει εμπλακεί εγγενώς στο έργο τα τελευταία 10 χρόνια και, όπως και η συμβολή της, η ανοχή της στις διάφορες νευρώσεις μου ήταν εξαιρετική». Εκτός από τη σύζυγό του, οι ανησυχίες του κοινοποιήθηκαν και σε ένα άλλο άτομο. «Δε θα μπορούσα να κάνω το project αυτό χωρίς τον αρχιτέκτονα και τον διαχειριστή του έργου Avraam Vairaktaris.
«Είναι ένα πολύ απλό, τυπικό βενετσιάνικο είδος διάταξης. Υπάρχει ένας μεγάλος κεντρικός διάδρομος με δωμάτια από κάθε πλευρά. Είναι ένα πολύ στοιχειώδες σχέδιο -το σπίτι είναι ένα ορθογώνιο, οπότε δε θα μπορούσε πραγματικά να γίνει πολύ πιο απλό» αναφέρει. Αλλά η επίτευξη της απλότητας μπορεί να είναι απίστευτα περίπλοκη. Βγάλτε το μπάνιο από το κυρίως υπνοδωμάτιο. «Αυτό το μπάνιο χτίστηκε πριν χτιστούν καν οι τοίχοι και στη συνέχεια χτίσαμε το σπίτι γύρω από αυτό. Ήταν τρέλα, αλλά δεν υπήρχε άλλος τρόπος να το κάνουμε» παραδέχεται ο ίδιος.
Η σκάλα με πρόβολο που εντοπίζεται στο κέντρο του σπιτιού με μια μεγαλοπρεπή και χαριτωμένη ευκολία ήταν μια ακόμη μεγαλύτερη δοκιμασία. «Αυτό ήταν ένα από τα πιο περίπλοκα πράγματα γιατί ήθελα να φτιάξω μια πέτρινη σκάλα με πρόβολο, που είναι ένα πολύ, πολύ παραδοσιακό πράγμα. Αλλά κανείς δε μπορεί να τα χτίσει πια. Τον 17ο και 18ο αιώνα ήταν συνηθισμένοι» αναφέρει.
Στη σκιερή πλευρά του σπιτιού υπάρχει ένα μπάρμπεκιου εμπνευσμένο από αυτό που ο Newson εντόπισε σε ένα εστιατόριο. Στην ηλιόλουστη πλευρά υπάρχει ένα ηλιακό ρολόι που, με τα τοξικά σύμβολα και το ασύμμετρο πλέγμα των τεμνόμενων ευθειών και παραβολικών γραμμών, μετατρέπει την απλή έννοια ενός ηλιακού gnomon σε ένα αντικείμενο πολυπλοκότητας των Βιτροβίων. Αυτό που πραγματικά τον εντυπωσιάζει όμως είναι η αριθμολογική σημασία. «Αν κοιτάξει κανείς τον αριθμό των γραμμάτων με τις ελληνικές λέξεις, είναι τρία, ένα, τέσσερα, ένα, πέντε, εννέα, έτσι και 3.14159», παρατηρεί, προσθέτοντας με θρίαμβο, «που είναι ο αριθμός π».
Φωτογραφίες: Phil Poynter
