Η γαλλική πρωτεύουσα τίμησε χθες τη μνήμη των 130 θυμάτων των επιθέσεων του 13 Νοεμβρίου 2015, που συγκλόνισαν τη χώρα και όλο τον κόσμο. Οι τρομοκρατικές ενέργειες των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους σε καφέ, εστιατόρια, το στάδιο Stade de France και το μουσικό χώρο Bataclan άφησαν ανεξίτηλο σημάδι στην εθνική συνείδηση της Γαλλίας και προκάλεσαν αυστηρότερες νόρμες ασφαλείας που πλέον έχουν ενσωματωθεί στη νομοθεσία. Δέκα χρόνια μετά, η θλίψη παραμένει, αλλά η μνήμη των θυμάτων τιμήθηκε με σεβασμό και στοχασμό σε μια σειρά εκδηλώσεων που σκιαγράφησαν την ιστορική και πολιτιστική σημασία των γεγονότων.
Οι Κήποι Μνήμης και οι τελετές σε κεντρικά σημεία
Η κορύφωση των εκδηλώσεων έγινε με τα εγκαίνια του νέου κήπου μνήμης Jardin mémoriel du 13 Novembre, απέναντι από το Δημαρχείο του Παρισιού. Πρόκειται για έναν λιθόστρωτο χώρο, όπου από το έδαφος αναδύονται γρανιτένια μπλοκ, που αναπαριστούν τα σημεία των επιθέσεων, χαραγμένα με τα ονόματα των θυμάτων. Η τελετή συνοδεύτηκε από τη φωταγώγηση του Πύργου του Άιφελ με τα χρώματα της γαλλικής σημαίας και τον ήχο των καμπανών, από την Notre-Dame και άλλες εκκλησίες, που αντήχησαν στην πόλη, θυμίζοντας μια «μακριά νύχτα αγωνίας», όπως την περιέγραψε ο αρχιεπίσκοπος του Παρισιού.
Στα σημεία όπου έγιναν οι επιθέσεις, οι επιζώντες και οι συγγενείς των θυμάτων απέτισαν φόρο τιμής με λεπτά σιγής και την ανάγνωση των ονομάτων των νεκρών. Στο Stade de France, η κόρη του πρώτου θύματος, του οδηγού λεωφορείου Manuel Dias, η Sophie, συγκλόνισε με τη φράση της
«Από εκείνη την 13η Νοεμβρίου υπάρχει ένα κενό που δεν γεμίζει ποτέ».
Παρά τη θλίψη, η Sophie υπενθύμισε ότι είναι καθήκον να διατηρείται η μνήμη ζωντανή και να διδάσκονται οι αξίες της Δημοκρατίας στις νεότερες γενιές.
Εκδηλώσεις μνήμης στο Bataclan και στα καφέ του κέντρου
Η μνήμη των θυμάτων των επιθέσεων στα καφέ και το Bataclan τίμηθηκε με ιδιαίτερη συγκίνηση. Ο Sebastien Lascoux, επιζών της επίθεσης στο Bataclan, περιέγραψε τη βραδιά εκείνη με γλαφυρό τρόπο:«Καταλήξαμε όλοι στριμωγμένοι, καταρρεύσαμε μαζί, και τότε ήρθε η μυρωδιά του αίματος». Οι επιζώντες που αργότερα αυτοκτόνησαν μνημονεύτηκαν με ανάγνωση των ονομάτων τους, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των θυμάτων στις 132.
Στο Bataclan, ο Jesse Hughes των Eagles of Death Metal, που βρισκόταν στη σκηνή τη νύχτα της επίθεσης, τραγούδησε μαζί με χορωδία επιζώντων και συγγενών το «You’ll Never Walk Alone», αναδεικνύοντας τη δύναμη της μνήμης και της αλληλεγγύης απέναντι στη βία. Η αντιδήμαρχος του Παρισιού, Anne Hidalgo, υπενθύμισε ότι οι τρομοκράτες στόχευαν «σε αυτήν την κουλτούρα που είναι δική μας – τη χαρά, τη γιορτή, τη διαφορετικότητα, τη μοιρασιά και τη μουσική».
Συλλογική θλίψη και συνεχής ασφάλεια
Ο Πρόεδρος Emmanuel Macron, συμμετέχοντας στις τελετές σε όλα τα σημεία των επιθέσεων, τόνισε την αμείωτη δέσμευση της Γαλλίας για ασφάλεια:
«Ο πόνος παραμένει. Σε αλληλεγγύη, για τις ζωές που χάθηκαν, για τους τραυματίες, τις οικογένειες και τους αγαπημένους, η Γαλλία θυμάται».
Υπογράμμισε επίσης ότι τα τελευταία δέκα χρόνια αποφεύχθηκαν 85 επιθέσεις, περιλαμβανομένων έξι φέτος, και ότι «όλα θα γίνουν για να αποτραπούν νέες επιθέσεις και να τιμωρηθούν αυστηρά όσοι τολμήσουν να προσπαθήσουν».
Ο μοναδικός επιζών της δέκαμελούς ομάδας των δραστών, Salah Abdeslam, εκτίει ισόβια ποινή και έχει εκφράσει ενδιαφέρον να συμμετάσχει σε πρωτοβουλία «αποκαταστατικής δικαιοσύνης», αν το επιθυμούν τα θύματα.
Τα επόμενα βήματα
Η Γαλλία σχεδιάζει το 2029 να ανοίξει το Μουσείο Τρομοκρατίας, όπου θα παρουσιαστεί η ιστορία της τρομοκρατίας στη χώρα από τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα. Αντικείμενα από τις επιθέσεις του 2015 και προσωπικά είδη των θυμάτων θα εκτεθούν εκεί, όπως η εισιτήριο συναυλίας της Bataclan που δόθηκε από μια μητέρα που έχασε την κόρη της και η μισοτελειωμένη κιθάρα ενός μουσικού που σκοτώθηκε. Ένα μενού εστιατορίου με τρύπες από σφαίρες αποτυπώνει με οδυνηρό ρεαλισμό την τραγωδία.
Δέκα χρόνια μετά, οι πληγές παραμένουν ανεπούλωτες, αλλά η συλλογική μνήμη, οι τελετές και οι κήποι μνήμης κρατούν ζωντανή τη φωνή των θυμάτων. Όπως δήλωσε ο Arthur Dénouveaux, πρόεδρος του οργανισμού επιζώντων Life for Paris:
«Ένα ενώνει όλα τα θύματα της τρομοκρατίας: η θέληση να μην ξανασυμβεί σε κανέναν».
Η Γαλλία τιμά αυτούς που χάθηκαν, αποτίει φόρο τιμής στους επιζώντες και υπενθυμίζει σε ολόκληρο τον κόσμο ότι η μνήμη, η αλληλεγγύη και η τέχνη παραμένουν όπλα απέναντι στη βία.
Main Image Credits: LUDOVIC MARIN/Pool via REUTERS
