Οι συνεχείς εξελίξεις σε θέματα που πλαισιώνουν και διαμορφώνουν το κοινωνικό περιβάλλον, έχουν ως απότοκο τη δημιουργία πρωτοεμφανιζόμενων συνθηκών που πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Από τη μία τα αλματώδη βήματα της τεχνολογίας που έχουν τον τρόπο να συμπληρώνουν κάθε πτυχή της ζωής μας, τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο, κι από την άλλη τα στάδια της πανδημίας που στενεύουν τα περιθώρια για εξελίξεις σε όλους τους τομείς, είναι τα κομβικά γεγονότα που κάνουν ολόκληρο τον κόσμο να βρίσκεται σε αναζήτηση καινοτόμων μεθόδων που θα δώσουν -έστω και περιστασιακά- λύσεις για ζητήματα που απασχολούν το σύγχρονο άνθρωπο κι επηρεάζουν τις κοινωνικές του συνυπάρξεις, τον τρόπο με τον οποίο εργάζεται και τη ζωή του, εν γένει. Μια από αυτές τις νέες μεθόδους αποτελεί και το smart working, που έχει ενταχθεί δυναμικά στα εργασιακά περιβάλλοντα, φέρνοντας μαζί του θετικά αποτελέσματα αλλά και κινδύνους.

Τι είναι, όμως, το smart working;

Σκοπεύοντας να απασχολήσει πάνω από οκτώ εκατομμύρια εργαζόμενους, το smart working είναι η προσομοίωση των συνθηκών του γραφείου εντός του σπιτιού του κάθε εργαζόμενου, χωρίς να απαιτεί τη φυσική του παρουσία στο γραφείο και δίνοντάς του το περιθώριο να προσαρμόζει εκείνος τους χρόνους κατά τους οποίους θα δουλεύει. Μπορεί να φαντάζει η ιδανική περίπτωση για εσάς που ενδεχομένως σας έχει κουράσει η καθημερινή προσέλευση στο χώρο όπου εργάζεστε, καθώς και τα «σκληρά» ωράρια, αλλά το ότι θα ασχολείστε με το επάγγελμά σας από το σπίτι δεν καθιστά απαραιτήτως λιγότερο απαιτητικό το πρόγραμμά σας -αυτό εξαρτάται από την εταιρία ή τον όμιλο όπου ανήκετε.

Όσο η πανδημία και τα συνεχή lockdown έχουν τον πρώτο λόγο και οι γοργοί ρυθμοί εξέλιξης της τεχνολογίας «χτυπούν την πόρτα μας» κι έρχονται για να μετατρέψουν τα εργασιακά δεδομένα σε πιο «έξυπνα» φέρνοντας τα πάνω κάτω, οι work experts επιστρατεύουν το smart working για να εξασφαλίσουν σημάδια προσαρμογής στις παρούσες καταστάσεις. Σημαντική, επίσης, είναι και η εφαρμογή του με σκοπό να μην εκτροχιαστεί τελείως η παγκόσμια οικονομία, η οποία κινδύνευσε -και συνεχίζει να κινδυνεύει- να βρεθεί εκτός ελέγχου εξαιτίας των τρεχουσών ζητημάτων που αφορούν στην υγεία και κλονίζουν κάθε γωνιά του πλανήτη.

Στον αντίποδα, υπάρχουν και τα «μελανά» σημεία αυτού του φαινομένου στο κομμάτι της εργασίας που έρχονται αντιμέτωπα με όλα εκείνα που του προσδίδουν θετικά χαρακτηριστικά κι αποτελέσματα.

Ας εξετάσουμε έναν προς έναν τους κινδύνους που εγκυμονεί το smart working & τους λόγους που κάνουν τόσο τους εργαζομένους όσο και τους εργοδότες να μην το εμπιστεύονται.

Νέα δεδομένα για εργαζόμενους & εργοδότες

Σαφώς και η προσαρμογή σε εργασιακές συνθήκες που απαιτούν καθημερινή χρήση τεχνολογικών μέσων, είναι -ή θα έπρεπε να είναι- δεδομένη και σε λειτουργία εδώ κι αρκετά χρόνια. Το smart working, βέβαια, έρχεται να ανατρέψει σχεδόν ολοκληρωτικά όλα όσα γνώριζε ο κόσμος για τη δουλειά, καθώς και τους τρόπους που εφάρμοζε για να καλύψει κάθε ανάγκη που προκύπτει εντός κι εκτός χώρου εργασίας. Τόσο οι εργοδότες όσο και οι υπάλληλοι στον αντίστοιχο χώρο εργασίας, καλούνται να φέρουν εις πέρας κάθε νέο δεδομένο που επιφυλάσσει ο «έξυπνος» τρόπος εργασίας, κάνοντας σχεδόν όλη τη δουλειά να γίνεται ηλεκτρονικά και -τις περισσότερες φορές- εκτός γραφείου. Το κόστος, λοιπόν, για έναν εργοδότη που οφείλει να επανεκπαιδεύσει τους υπαλλήλους του, αποτελεί ένα ζήτημα που δεν είναι και τόσο θετικό, ειδικά εάν λάβουμε υπόψιν μας τις οικονομικές συνθήκες που δε δείχνουν να «ανθίζουν» Και οι δύο πλευρές, είναι αναγκασμένες να δεχθούν τις αλλαγές και να λάβουν πλήρη μέριμνα για τα προσαρμοσμένα τους καθήκοντα.

Ο εργοδότης χάνει τον πλήρη έλεγχο

Όπως ήδη κατανοήσατε, το work place του smart working είναι το σπίτι σας! Ως επόμενο γεγονός αυτής της συνθήκης είναι η «αποδυνάμωση» του κάθε εργοδότη που, πλέον, δε θα έχει τη δυνατότητα να επιτηρεί τους εργαζομένους του κι έτσι δε θα μπορεί να είναι απολύτως σίγουρος για τη δουλειά με την οποία καταπιάνονται, το πόσο «τίμιο» θα είναι το αποτέλεσμα και κατά πόσο εύκολη ή δύσκολη θα είναι η επίτευξη κάποιου project για εκείνους. Σίγουρα το αποτέλεσμα της δουλειάς του θα του δώσει τις απαντήσεις στις ανασφάλειές του, αλλά μήπως η φυσική παρουσία θα ήταν πιο ωφέλιμη;

Μειώνεται η άμεση επαφή με το αντικείμενο του επαγγέλματος

Με την εισαγωγή του smart working στην εργασιακή πραγματικότητα, συντελείται η απομάκρυνση από το συμβατικό εργασιακό χώρο κι από τις συλλογικές διεργασίες που συγκαταλέγονται σε αυτόν, γεγονός που μπορεί να επιφέρει αποσάθρωση των στοιχείων της μαζικής επαγγελματικής δράσης, με αποτέλεσμα την άμβλυνση της συνδικαλιστικής δραστηριότητας, της διαπραγμάτευσης πολλών ατόμων και του δικαιώματος απεργίας. Γίνεται, επιπλέον, άμεσα αντιληπτό πως ενώ ένα μικρό χρονικό διάστημα εργασίας από το σπίτι θα ήταν ό,τι χρειάζεται ένας εργαζόμενος για να ξεφύγει από το πολύβουο εργασιακό του περιβάλλον -όπως, άλλωστε, ήδη ζήσαμε-, κάτι αντίθετο θα έφερνε μια μακροχρόνια τέτοια κατάσταση -ή ακόμα και μόνιμη. Υπό την κατάσταση αυτή, θα μειωθεί σταδιακά η απόλυτη επίγνωση του αντικειμένου με το οποίο ασχολείται ο εργαζόμενος, εφόσον η ύπαρξή του σε ένα εν γένει γραφείο δε θα είναι εφικτή.

Δεν υπάρχει αρμονία μεταξύ επαγγελματικής & προσωπικής ζωής

Στον καιρό των notifications, τα συνεχή emails από τη δουλειά ακόμα και τις πιο ακατάλληλες ώρες, μπορούν εύκολα να προκαλέσουν σύγχυση στον εργαζόμενο, ο οποίος είναι πιθανό να οδηγηθεί σε σημείο που δε θα μπορεί να διαχωρίσει την επαγγελματική του ζωή με τις ώρες της ιδιωτικότητάς του. Στην περίπτωση του smart working, τα ωράρια δεν τηρούνται με απόλυτη ευλάβεια, καθώς δεν υπάρχει η «πίεση» του χρόνου που όριζε η δουλειά από το γραφείο -ειδικά όταν δεν ορίζονται deadlines. Δουλεύοντας συνεχώς μπροστά από μια οθόνη, ακόμα και τις ώρες που κάποιος επιθυμεί να ασχοληθεί με κάτι που δεν αφορά στο επαγγελματικό κομμάτι αλλά θέλει να παραμείνει στο κινητό ή τον υπολογιστή του, δεν είναι διόλου απίθανο να σταλεί κάποια ειδοποίηση που θα τον επανεντάξει σε work mood, κάτι που σε καμία περίπτωση δεν είναι ευχάριστο για τις στιγμές που θέλουμε να αποφορτιστούμε. Δυστυχώς, η τόσο έντονη και υποχρεωτική ενασχόληση που πρέπει να τηρείται με τα social media και τα τεχνολογικά μέσα γενικότερα, καθιστά αδύνατη τη χρησιμοποίηση του close button!

Μια εποχή απόλυτα προσαρμοσμένη στις τεχνολογικές απαιτήσεις είναι πιο κοντά από ποτέ...