Η Πολίνα Σαπουνά Έλλις, είναι μια ιδιάζουσα περίπτωση ευφυούς γυναικείας δημιουργικότητας, αφού είναι κάτι παραπάνω από μια καταξιωμένη σχεδιάστρια κοσμημάτων και ιδρύτρια της εταιρίας Polina Ellis από το 2011. Γεννημένη στη Γερμανία, έγινε διδάκτωρ της κλασικής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Χαιδελβέργης, ενώ στην επιστημονική της διαδρομή συμμετείχε για πολλά χρόνια στις ανασκαφές των γνωστών αρχαιολόγων Γιάννη και Έφης Σακελλαράκη, στην Κρήτη, στα Κύθηρα και στην Εύβοια. Παράλληλα με αυτήν την καριέρα της σπούδασε Ιστορία της Τέχνης και ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη ζωγραφική. Η συνύπαρξη με ευρήματα και έργα τέχνης αμύθητης αξίας, και η ανάγκη της να είναι η ίδια δημιουργός, την οδήγησαν -εκτός από τη ζωγραφική- στο μεγάλο της πάθος: Το κόσμημα. Η πορεία της στην αρχαιολογία αναπόφευκτα επηρέασε το σχέδιό της. Αρχαία ελληνικά σχήματα και μοτίβα διαπερνούν τα design της υποσυνείδητα και μεταφέρονται στα κοσμήματά της με αφαιρετικό τρόπο.
Η συμμετρία, βασική αρχή στα έργα της αρχαίας ελληνικής τέχνης, και η λιτότητα των καθαρών γεωμετρικών γραμμών, την εμπνέουν και παίζουν θεμελιώδη ρόλο στη δουλειά της.
Μιλήστε μας για την πορεία σας, πώς ξεκίνησαν όλα, ποιο ήταν το σημείο εκκίνησης και πώς εξελίχθηκε η διαδρομή σας...
Πιστεύω ότι όλα είχαν ήδη ξεκινήσει πριν εγώ καν το καταλάβω. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι γεννιόμαστε με τα ταλέντα μας και η δυσκολία μας έγκειται στο να τα ανακαλύψουμε, να τα φέρουμε στην επιφάνεια. Από μικρή στο σχολείο ήμουν πάντα η καλύτερη στα καλλιτεχνικά. Όλοι ήξεραν πως όταν ήταν κάτι να σχεδιαστεί, θα απευθύνονταν σε εμένα: «H Πολίνα θα μας το σχεδιάσει». Θυμάμαι να μπαίνω σε διάφορες σχολές ζωγραφικής είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό -ακόμη και όταν πήγαινα σχολείο- για να κάνω εγγραφή και να παίρνω τα υπέροχα βαλιτσάκια με τα χρώματα και τα πινέλα που μας προσέφεραν. Παράλληλα με το σχολείο είχα κάποτε παρακολουθήσει εξ’ αποστάσεως και μια σχολή ζωγραφικής στην Ζυρίχη. Ήταν το μεγάλο πάθος μου!
Μεγάλωσα σε ένα σπίτι με κλασική μουσική και καταπληκτικούς πίνακες -λάτρης και συλλέκτης αυτών ο υπέροχος πατέρας μου-, η μητέρα μου δυστυχώς άρρωστη πολλά χρόνια, αλλά δυνατή και αξιοπρεπής. Έμαθα την δύναμη, την υπομονή και την αντοχή. Ταυτόχρονα όμως περνούσα τα καλοκαίρια των παιδικών μου χρόνων στις ανασκαφές των γνωστών αρχαιολόγων θείων μου, του ζεύγους Γιάννη και Έφης Σακελλαράκη στην Κρήτη, στα Κύθηρα, στην Εύβοια.
Κάθε πρωί ξύπνημα στις 6.00 και ανάβαση στο νεκροταφείο στο Φουρνί, ή κατάβαση στο μινωικό παλάτι των Αρχανών, στον Άγιο Γεώργιο στο Βουνό στα Κύθηρα και σε πολλές άλλες ανασκαφές. Μέχρι το μεσημέρι με ευλάβεια σε επαφή με το χώμα παρακολουθώντας με αγωνία το κάθε ψήγμα που ξεπηδούσε στην επιφάνεια, κάτω από τον ζεστό ήλιο με χιλιάδες σχέδια και κατόψεις. Λόγω του έμφυτου ταλέντου μου είχα αναλάβει μεγάλο αριθμό σχεδίων ευρημάτων από τις ανασκαφές των θείων μου.
Χάρη στην οικογένεια μου είχα την τύχη να γνωρίσω και καταπληκτικές προσωπικότητες ζωγράφων και άλλες που σαφώς σηματοδότησαν τα βήματά μου, όπως ο δάσκαλός μου στην ζωγραφική Παύλος Σάμιος που γνώριζε ο πατέρας μου από τα πρώτα του βήματα.
Τελικά σπούδασα αρχαιολογία στην Γερμανία όπου και τελείωσα και το διδακτορικό μου με θέμα που σχετιζόταν με το φως, με τα λυχνάρια που βρέθηκαν στο βάθος του σπηλαίου του Ιδαίου Άντρου, μια από τις σημαντικότερες ανασκαφές του Σακελλαράκη. Αυτή η αναζήτηση για το φως είναι κάτι που με ακολουθεί πάντα!
Σπουδάζοντας, λοιπόν, αρχαιολογία και ιστορία της τέχνης ξεκίνησα να ζωγραφίζω με μανία όλα αυτά τα αριστουργήματα, τα οποία μελετούσα. Εκεί κατάλαβα ότι μάλλον κάτι περισσότερο θέλω από τον εαυτό μου. Έτσι, όταν επέστρεψα στην Ελλάδα έκανα μαθήματα ζωγραφικής σε ατελιέ διάσημων ζωγράφων -και κυρίως σε αυτό του λατρεμένου μας οικογενειακού φίλου και δασκάλου μου Παύλου Σάμιου.
Η αλήθεια είναι ότι οι σπουδές μου δεν με συγκλόνισαν τόσο, όσο οι εμπειρίες μου κοντά στους σπουδαίους δασκάλους μου στην Κρήτη. Γι' αυτό άλλωστε παρότι σπούδασα κλασική αρχαιολογία, το μεγαλύτερο κομμάτι της ψυχής μου, ανήκει στη Μινωική Κρήτη. Τα περισσότερα σχέδια μου κουβαλάνε μέσα τους την ειρήνη αυτού του πολιτισμού, την ένωση, τον έντονο συμβολισμό αναγέννησης.
Πώς επηρέασε το background που έχετε στην αρχαιολογία και η οικειότητα με τις τέχνες τον τρόπο που σχεδιάζετε ένα κόσμημα;
Όλη η φιλοσοφία που πέρασε μέσα μου από τις συγκλονιστικές εμπειρίες που έζησα, ο μινιμαλισμός της ανασκαφής, η επαφή με το ουσιαστικό, με το άχρονο του χρόνου, που συνήθιζε να λέει ο Σακελλαράκης, αυτή η απίστευτη σύνδεση όλων των χρόνων σε έναν, η απλότητα, η σεμνότητα, η πειθαρχία αλλά και η δύναμη της ομάδας, όλα αυτά εκφράζονται στο σχέδιό μου. Έτσι αντανακλάται αυτή η ουσιαστική επαφή με το χώμα και με τον χρόνο, μέσα από την δύναμη μιας απέριττης γραμμής που μόνο αυτή μπορεί να φέρει πληθώρα εμπειριών χωρίς να επιλέγει χρόνο ή χώρο.
Η δυαδικότητα που πάντα ενυπάρχει στα σχέδια μου απορρέει από το παρελθόν μου. Τίποτα δεν πετυχαίνουμε μόνοι. Η απόλυτη αρμονία θέλει δύο. Όπως για παράδειγμα οι συλλογές ANTITHESIS, TETHRIPPON, MINOTAVROS, ENOSIS: Στην MINOTAVROS ισχυροποιείται ο συμβολισμός με την ένωση των δύο ισχυρότερων συμβόλων του μινωικού πολιτισμού -ιερό κέρας καθοσιώσεως και ταύρος- σύμβολα αναγέννησης και δύναμης.
Το κόσμημα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Μήπως τελικά δεν είναι πολυτέλεια αλλά ένα απαραίτητο γυναικείο αξεσουάρ;
Νομίζω ότι το κόσμημα ανά τους αιώνες έπαιξε έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην ανθρώπινη υπόσταση. Είτε ως έμβλημα όπου καθόριζε εξουσία, κοινωνικό status, είτε ως αξεσουάρ που ενίσχυε την γυναικεία υπόσταση και κατ’ ουσία έπαιζε ρόλο στο «παιχνίδι» της έλξης και της αναπαραγωγής, αλλά και ως «φυλακτό» και στους άντρες και στις γυναίκες. Το κόσμημα γίνεται κομμάτι του σώματός μας, της ψυχής μας. Μπορεί η ενέργεια του ή ο συμβολισμός του να μας ενδυναμώσει. Πιστεύω πολύ σε αυτό και γι' αυτό σε όλα τα κοσμήματά μου ενυπάρχει ο συμβολισμός.
Πώς ένα κόσμημα αλλάζει την ψυχολογία μιας γυναίκας και την κάνει να νιώθει δυνατή;
Δεν θα το περιόριζα στις γυναίκες. Θα αναφερόμουν σε όλους τους ανθρώπους. Σκεφτείτε τον πρωτόγονο άντρα που κρεμούσε στο στήθος του ίσως κάποια πέτρα και σε κάποια ίσως δύσκολη στιγμή θα την άγγιζε και θα ένιωθε πιο δυνατός, όπως όταν κάποιος φοράει επάνω του κάποιο σύμβολο που τον εκφράζει, είτε θρησκευτικό είτε άλλο.
Μια γυναίκα έχει την πολυτέλεια να μπορεί στην σημερινή εποχή να φοράει περισσότερα κοσμήματα από έναν άντρα και σίγουρα αυτό είναι πολύ ωραίο για την ψυχολογία της. Είναι σημαντική η επιλογή μετάλλου και πέτρας. Από μόνο του ένα ωραίο χρυσό κόσμημα με διαμάντια φέρει μια θετική ενέργεια, μια λάμψη που μας κάνει να νοιώθουμε πιο ωραίοι και πιο δυνατοί. Πόσο μάλλον αν αυτό το κόσμημα φέρει και κάποιο συμβολισμό που μας εκφράζει.
Διηγηθείτε μας μια ιστορία έμπνευσης που σας προέτρεψε να δημιουργήσετε.
Η Μινωική Κρήτη. Η πιο ειρηνική περίοδος που υπήρξε ποτέ! Η περίοδος που τα ιερά σύμβολα είχαν μεγάλη σημασία. Ο μύθος του Θησέα και της Αριάδνης όπου χάρη στον μίτο βρίσκει τον δρόμο του ο Θησέας έξω από τον λαβύρινθο, στο ΦΩΣ αφού έχει σκοτώσει το τέρας, τον μινώταυρο. Η συλλογή μου MINOTAVROS εκφράζει τον συμβολισμό που έφερε ο Θησέας μετά την έξοδό του από τον λαβύρινθο. Ένωσα τα δύο ισχυρότερα μινωικά σύμβολα, ιερό κέρας και ταύρο, για να εκφράσω την δύναμη και την αναγέννηση που ένιωσε ο Θησέας αφού βρήκε, με τη δύναμη της αγάπης τον δρόμο του προς τα έξω. Το φως είναι αυτό που πρέπει όλοι μας να βρούμε και πάντα χρειάζεται και κάποιος να μας βοηθήσει σε αυτό. Μόνοι μας παλεύουμε με τις δυσκολίες τελικά, αλλά καλό είναι να δεχόμαστε την αγάπη και τη βοήθεια για να βρούμε τον τελικό προορισμό μας.
Ποιος είναι ο τύπος της γυναίκας στην οποία απευθύνεστε;
Όλες οι γυναίκες που ψάχνουν να βρουν την ουσία, που θέλουν να προχωρήσουν και να πάνε μπροστά. Όλες οι γυναίκες που θέλουν και νιώθουν την δύναμή του, και νιώθουν ότι αυτό είναι κάτι που τις στηρίζει, όλες οι γυναίκες που είναι μαχήτριες, όλες οι γυναίκες γιατί είναι σπάνιες, γιατί πρέπει να μας αγαπάμε και να μας εκτιμάμε και να μας χαρίζουμε ένα τέτοιο σημαντικό δωράκι που μας κάνει να νιώθουμε πιο όμορφα.
Αγαπάτε τα σύμβολα. Ποιο είναι το πιο ισχυρό για σας μέχρι στιγμής, αυτό που είχε τη μεγαλύτερη ανταπόκριση και αποδοχή;
Νομίζω ότι το σύμβολο της συλλογής MINOTAVROS, που κατ’ ουσία είναι δυο σύμβολα -ιερό κέρας καθοσιώσεως, σύμβολο αναγέννησης και ταύρος, σύμβολο δύναμης-, ήταν τα πιο δυνατά. Η σύνδεση δύναμης και αναγέννησης είναι τόσο σημαντική για όλους μας. Νομίζω όσοι πραγματικά κατανόησαν τους συμβολισμούς τη λάτρεψαν αυτήν την συλλογή.
Τι μήνυμα στέλνει η συλλογή ENOSIS και από που προήλθε η έμπνευσή της;
Η ΕΝOSIS είναι όλη μου η ζωή, όλη μου η ανάγκη στην έκφραση των σχεδίων μου απαρχής είχε μέσα την ένωση, το δυαδικό. Η πρώτη μου συλλογή το 2011, η ANTITHESIS εξυμνούσε την αρμονία της αντιθετικής συμμετρίας, το TETHRIPPON με τα δυο μεσαία κεφάλια αλόγων από το μουσείο Aκρόπολης το ίδιο. Η απόλυτη αρμονία προέρχεται από τη σύνδεση δύο στοιχείων.
Με όλα αυτά τα τραγικά που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια και ειδικά τώρα, τι άλλο να πω εκτός από ΕΝΩΣΙΣ. Όλη μου η ψυχή φωνάζει «ενωθείτε!», αλλά δυστυχώς με τον τρόπο που το εκφράζω μέσω του κοσμήματος δεν ξέρω πόσοι μπορεί να κατανοήσουν αυτήν την φωνή. Θα ήθελα να μπορώ να φωνάξω και να βοηθήσω πιο δυνατά. Αλλά και η τέχνη είναι κάτι που μας κάνει να αντέχουμε. Δεν τολμώ να την εγκαταλείψω.
Είναι η γεωμετρία και τα σχήματα μία ακόμη μεγάλη σας αγάπη;
Ήθελα κάποτε να γίνω και αρχιτέκτονας. Νομίζω ότι γι' αυτό τελικά αντί για τη ζωγραφική, ερωτεύτηκα το κόσμημα. Ενυπάρχει στο σχεδιασμό του κοσμήματος και μια διάσταση αρχιτεκτονική. Λατρεύω τη συμμετρία των γραμμών, τη γεωμετρία.
Πόσο ένα κόσμημα αγγίζει την ψυχή μιας γυναίκας;
Δεν το γνωρίζω αυτό. Υπάρχουν τύποι γυναικών διάφοροι. Γυναίκες που αγοράζουν γιατί είναι κάτι της μόδας. Στα δικά μου κοσμήματα όμως νιώθω ότι όταν τα φοράνε, ακόμη και αν δεν έχουν εξ’ αρχής καταλάβει γιατί επέλεξαν κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο, μετά από λίγο ταυτίζονται και το νιώθουν κομμάτι τους. Με συγκινεί πολύ αυτό...
Ο ορισμός της ομορφιάς για εσάς.
Για μένα ομορφιά είναι σε ότι είναι ουσιαστικό! Όμορφος μπορεί να είναι ένας γέροντας με χίλιες ρυτίδες που ατενίζει με αγάπη και ουσία ότι τον περιβάλλει, τα βουνά του, το χωριό του, τα ζωντανά του, την οικογένειά του, όμορφος μπορεί να είναι ένας βράχος που χτυπιέται από τα κύματα, ένας πίνακας ζωγραφικής που μου μιλάει στην ψυχή. Ότι είναι γυαλιστερό και τέλειο, χωρίς να φέρει ουσία και ψυχή, δεν είναι όμορφο.
Σχεδιάζετε και για άντρες. Μιλήστε μας γι' αυτό.
Πιστεύω ότι λόγω του ύφους του σχεδίου μου, που η έμφαση δίνεται στο συμβολικό στοιχείο και το οποίο εκφράζεται μέσα από καθαρές, γεωμετρικές, δωρικές γραμμές αφορά όλους τους ανθρώπους, άντρες και γυναίκες.
Πάντα το ανδρικό κόσμημα υπήρχε σαν κομμάτι των συλλογών μου. Υπήρχαν πάντα κομμάτια που φοριούνται και από άνδρες και από γυναίκες και κάποια άλλα κατ' εξοχήν ανδρικά. Ήρθε απλώς η στιγμή τώρα τα συγκεκριμένα κοσμήματα να αποκτήσουν δικό τους «χώρο» και να ενσωματωθούν σε μία δική τους οικογένεια που απευθύνεται στο αντίστοιχο κοινό. Η ENOSIS οδηγεί στο ΟΛΟΝ, στο ΕΝΑ, δημιουργώντας μια νέα οικογένεια την "ONE". Είναι μία παράμετρος της έννοιας της ένωσης που αφορά και τα δύο φύλα. Μπορεί να σημαίνει «ένωση» με τους άλλους, με τη φύση, αλλά και με την ίδια μας την ψυχή!
Πώς συνδέεται η δουλειά σας με τη σύγχρονη γυναίκα και τον δυναμισμό της;
Δεν τη συνδέω εγώ, συνδέεται από μόνη της λόγω των δυναμικών γραμμών που κατακτώ και των έντονων συμβολισμών που ενεργοποιούν δύναμη.
Υπάρχει αγαπημένο σας κόσμημα και αν ναι, ποιο είναι;
Αγαπημένο κόσμημα; Είναι όλα «παιδιά» μου. Δεν μπορώ να τα ξεχωρίσω εύκολα! Τα έχω «γεννήσει» με κόπο, πόνο και αγάπη. Τα λατρεύω. Πάντα όμως μου αρέσει να φοράω τα δαχτυλίδια μου. Κάθε περίοδο διαλέγω άλλη συλλογή. Δεν μπορώ να τα ξεχωρίσω. Τώρα λατρεύω την ENOSIS καθώς και τα δαχτυλίδια που είναι συνδυασμός TETHRIPPON-ENOSIS και MINOTAVROS-ENOSIS, καθώς και τα αντίστοιχα τσόκερ τους.
Τι να περιμένουμε από εσάς στη συνέχεια;
Τα πάντα!
Η εταιρεία POLINA ELLIS συνεργάζεται με γνωστά εργαστήρια της Αθήνας και υπόσχεται κορυφαία ποιότητα.
Τα κοσμήματά της πωλούνται σε επιλεγμένα καταστήματα σε Αθήνα, Μύκονο, Λονδίνο, ανά την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
