Σε μια ιστορική απόφαση με έντονο πολιτικό συμβολισμό, το Νόμπελ Ειρήνης 2025 απονεμήθηκε στη Μαρία Κορίνα Ματσάδο, τη γυναίκα που έχει γίνει συνώνυμη του αγώνα για δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα στη Βενεζουέλα. Η ανακοίνωση από τη Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ προκάλεσε κύμα συγκίνησης και ελπίδας στη Λατινική Αμερική, αλλά και διεθνή αναγνώριση για μια προσωπικότητα που τόλμησε να αντισταθεί σε ένα από τα πιο σκληρά καθεστώτα του πλανήτη.
Η Επιτροπή ανέφερε ότι η βράβευση έγινε «για τη συνεχή, ειρηνική της μάχη υπέρ της δημοκρατίας, της ελευθερίας του λόγου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων του λαού της Βενεζουέλας». Η απόφαση θεωρείται ταυτόχρονα μια ευθεία πολιτική δήλωση απέναντι στην κυβέρνηση του Νικολάς Μαδούρο και ένα μήνυμα υποστήριξης σε όλους όσοι μάχονται για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα.
Απο το χθες μέχρι σήμερα
Η Μαρία Κορίνα Ματσάδο γεννήθηκε στο Καράκας το 1967. Προερχόμενη από εύπορη οικογένεια βιομηχάνων, σπούδασε βιομηχανικός μηχανικός στο Καθολικό Πανεπιστήμιο Ανδρέας Μπέγιο και στη συνέχεια συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αρχικά ασχολήθηκε με τον επιχειρηματικό τομέα, ωστόσο, η πολιτική κρίση που ξέσπασε στη χώρα στις αρχές της δεκαετίας του 2000 άλλαξε ριζικά τη ζωή της.
Το 2002 ίδρυσε τη μη κυβερνητική οργάνωση Súmate, που είχε ως στόχο τη διαφάνεια στις εκλογικές διαδικασίες και την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών. Η οργάνωση έγινε γρήγορα ενοχλητική για το καθεστώς Ούγκο Τσάβες, με τη Ματσάδο να αντιμετωπίζει κατηγορίες για «συνωμοσία» και «συνεργασία με ξένες δυνάμεις». Παρ’ όλα αυτά, η δράση της την καθιέρωσε στη συνείδηση των πολιτών ως τη φωνή της αντιπολίτευσης με ευρωπαϊκή παιδεία, σταθερές αξίες και άκαμπτη στάση απέναντι στην αυθαιρεσία.
Το 2010 εξελέγη βουλευτής στην Εθνοσυνέλευση με ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ψήφων, επιβεβαιώνοντας τη λαϊκή αποδοχή της. Από εκείνη τη στιγμή βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της αντιπαράθεσης με την κυβέρνηση Μαδούρο, με συνεχείς καταγγελίες για νοθευμένες εκλογές, διώξεις και καταπάτηση των πολιτικών ελευθεριών. Η ίδια υπήρξε θύμα απειλών, παρενοχλήσεων και επιθέσεων, ωστόσο ουδέποτε εγκατέλειψε τη χώρα της, επιμένοντας πως «ο πραγματικός πατριωτισμός δεν ασκείται από την εξορία».
Οι δύσκολες στιγμές
Η πορεία της Ματσάδο δεν υπήρξε εύκολη. Το 2014 απομακρύνθηκε από τη Βουλή μετά από κατηγορίες για «συνομωσία κατά του κράτους», ενώ το 2023 της απαγορεύθηκε να είναι υποψήφια για την προεδρία. Παρ’ όλα αυτά, συνέχισε να ηγείται του αντιπολιτευτικού κινήματος Vente Venezuela, συσπειρώνοντας γύρω της νέες γενιές πολιτών που οραματίζονται μια ελεύθερη, ευημερούσα χώρα.
Στο εσωτερικό της Βενεζουέλας, η φιγούρα της προκαλεί έντονες αντιδράσεις. Για τους υποστηρικτές της, είναι «η φωνή της λογικής σε μια εποχή παραλογισμού». Για τους αντιπάλους της, αποτελεί εκπρόσωπο της οικονομικής ελίτ, ξένη προς τις ανάγκες των φτωχών στρωμάτων. Όμως, ακόμη και οι επικριτές της αναγνωρίζουν την ακεραιότητα, το θάρρος και τη συνέπεια με την οποία έχει υπερασπιστεί τις αξίες της.
Η ίδια δηλώνει ότι η βράβευση δεν αφορά ένα άτομο, αλλά «μια χώρα που δεν έπαψε να ελπίζει». «Αυτό το Νόμπελ ανήκει σε κάθε Βενεζουελανό που αρνήθηκε να σωπάσει», ανέφερε σε δήλωσή της μετά την ανακοίνωση του βραβείου.
Πολιτικός και ηθικός συμβολισμός
Η απόφαση της Νορβηγικής Επιτροπής Νόμπελ θεωρείται ευθεία αναγνώριση του ρόλου των γυναικών στην πολιτική αλλαγή της Λατινικής Αμερικής. Η Ματσάδο γίνεται έτσι η πρώτη Βενεζουελανή που λαμβάνει το Νόμπελ Ειρήνης και μία από τις ελάχιστες Λατινοαμερικανές γυναίκες που έχουν τιμηθεί ποτέ με το συγκεκριμένο βραβείο.
Η διεθνής κοινότητα ερμηνεύει την επιλογή ως σαφή πολιτική πίεση προς το καθεστώς Μαδούρο, που εξακολουθεί να καταστέλλει τη δράση της αντιπολίτευσης και να ελέγχει ασφυκτικά τα μέσα ενημέρωσης. Ο ΟΗΕ και η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέφρασαν ήδη τη στήριξή τους, με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δηλώνει ότι «το Νόμπελ αυτό τιμά όχι μόνο μια γυναίκα, αλλά ολόκληρο τον αγώνα για ελευθερία στη Λατινική Αμερική».
Το μέλλον μιας χώρας σε κρίση
Η Μαρία Κορίνα Ματσάδο καλείται πλέον να διαχειριστεί κάτι πολύ μεγαλύτερο από ένα προσωπικό επίτευγμα: τη διεθνή προσδοκία ότι μπορεί να οδηγήσει τη Βενεζουέλα σε μια ειρηνική μετάβαση. Το Νόμπελ Ειρήνης τής δίνει τεράστια ορατότητα και επιρροή, αλλά και ευθύνη να μετατρέψει τη διεθνή συμπάθεια σε απτό πολιτικό αποτέλεσμα.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι το βραβείο ίσως λειτουργήσει ως καταλύτης για νέες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην κυβέρνηση και την αντιπολίτευση. Παράλληλα, αυξάνει τη διεθνή πίεση προς το καθεστώς Μαδούρο για ελεύθερες εκλογές και τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το αν η ίδια θα μπορέσει να παραστεί στην τελετή απονομής στο Όσλο τον Δεκέμβριο παραμένει αβέβαιο, καθώς υπάρχουν ανησυχίες για την ασφάλειά της και ενδεχόμενους περιορισμούς εξόδου από τη χώρα.
Κεντρική φωτογραφία: AP Photo/Ariana Cubillos, File.
