Διανύουμε την πιο κατανυκτική εβδομάδα του χρόνου. Το Πάσχα αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές γιορτές της ορθοδοξίας και είτε ανήκετε στην κατηγορία των πιστών είτε όχι, το κλίμα που επικρατεί έχει τη μαγική ικανότητα να τους συνεπαίρνει όλους. Όσο πλησιάζουμε προς την ημέρα της μεγάλης Ανάστασης η ατμόσφαιρα γίνεται ολοένα και περισσότερο πιο συναισθηματικά φορτισμένη με τη Μεγάλη Πέμπτη και τη Μεγάλη Παρασκευή αυτά τα συναισθήματα φτάνουν στον υπέρτατο βαθμό με τις επισκέψεις των πιστών στις εκκλησίες είναι πιο συχνές. Η Θεσσαλονίκη φημίζεται για τους ιστορικούς ναούς αλλά και για τις μοναδικές στιγμές που μπορεί να βιώσει κάποιος το Πάσχα στην πόλη.
Συνεχίστε να διαβάζετε παρακάτω και δείτε τις πιο εμβληματικές εκκλησίες της αλλά και αυτές που ίσως δεν γνωρίζετε, οι οποίες θα σας βοηθήσουν να βιώσετε μία ξεχωριστή πασχαλινή εμπειρία!
Οι εκκλησίες
Ξεκινώντας από το κέντρο της Θεσσαλονίκης δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στις δύο πιο γνωστές. Αρχικά, η Μητρόπολή της ιδρύθηκε από τον Απόστολο Παύλο και φέρει το όνομα του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά. Ανεγέρθηκε το 1891-1914 και το βασικό αρχιτεκτονικό σχέδιο έκανε ο Ερνέστος Τσίλερ, αντιγράφοντας τα σχέδια που είχε κάνει για της εκκλησία της Παναγία Φανερωμένης του Αιγίου, αλλά ολοκληρώθηκε με αλλαγές του αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιονίδη. Είναι η πρώτη εκκλησία της Τουρκοκρατίας με τρούλο στη Θεσσαλονίκη και αποτελεί αντιπροσωπευτικό παράδειγμα του αρχιτεκτονικού εκλεκτικισμού με στοιχεία από τη βυζαντινή παράδοση της πόλης. Οι τοιχογραφίες του Νίκου Κεσσανλή, που έγιναν κατά την ανέγερση του ναού, καταστράφηκαν κατά την αποκατάσταση των ζημιών από τους σεισμούς του 1978. Οι νέες τοιχογραφίες φιλοτεχνήθηκαν τη δεκαετία του ’80 από τον αγιογραφικό οίκο των Παχωμαίων του Αγίου Όρους.
Λίγα μέτρα πιο πάνω θα συναντήσει κανείς μία από τις πιο υπέροχες και κατανυκτικές εκκλησίες της πόλης, η οποία «ακούει» στο όνομα Αγία Σοφία, όπως ακριβώς και η οδός στην οποία βρίσκεται. Πρόκειται για έναν από τους παλαιότερους και σπουδαιότερους χριστιανικούς ναούς της πόλης. Χτίστηκε κατά τα μέσα του 7ου αιώνα στη θέση μιας μεγάλης παλαιοχριστιανικής βασιλικής, που καταστράφηκε, πιθανόν από σεισμό, στις αρχές του ίδιου αιώνα. Υπήρξε ο μητροπολιτικός ναός της Θεσσαλονίκης από το 1246, όταν περιήλθε στα χέρια της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας, μέχρι το 1523/24 οπότε και μετατράπηκε σε τζαμί από τους Οθωμανούς μετά από ενέργειες του Ιμπραήμ Πάργαλη πασά. Η εκκλησία είναι χτισμένη στο αρχιτεκτονικό τύπο, βασιλικής με τρούλο. Μαζί με το Ναό της Αγίας Θεοδοσίας, τη Μονή του Ουάλεντος στην Κωνσταντινούπολη και την κατεστραμμένη Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Νίκαια, η Αγία Σοφία αντιπροσωπεύει ένα από τα κύρια αρχιτεκτονικά παραδείγματα αυτού του τύπου αρχιτεκτονικής, αρκετά διάσημης τη βυζαντινή περίοδο. Τα ψηφιδωτά της είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακά και θα σας μαγέψουν.
Σε μικρή απόσταση από τον Λευκό Πύργο, στην ανατολική πλευρά της παλιάς πόλης θα συναντήσει κανείς μία μικρή σχετικά εκκλησία, αυτήν της Νέας Παναγίας. Πρόκειται για ένα κεραμοσκεπές κτίσμα που κτίσθηκε το 1727, όπως προκύπτει από μαρμάρινη επιγραφή πάνω από τη νότια είσοδο του ναού και τιμάται στη μνήμη της Κοίμησης της Θεοτόκου. Επειδή η λατρεία της "Κοίμησης" θεωρείται σαν υπέρτερη της "Γέννησης" της Θεοτόκου ο ναός αυτός ονομάστηκε "Μεγάλη Παναγία" σε αντιδιαστολή προς την "Μικρή Παναγία" που είναι ο ναός της Παναγούδας ( όπου εορτάζεται η Γέννηση της Παναγίας ). Παλαιότερα ήταν γνωστή με την και με την ονομασία "Τρανή Παναγία". Η εκκλησία της Νέας Παναγίας ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής με γυναικωνίτη. Στη δυτική πλευρά του οικοδομήματος διαμορφώνεται στοά, ενώ στη νότια είναι προσαρτημένο νεοκλασικό πρόπυλο, το οποίο αποτελεί μεταγενέστερη προσθήκη.
Σ' ένα οικόπεδο, στη συμβολή των οδών Μεγάλου Αλεξάνδρου και στρατηγού Καλλιδοπούλου θεμελιώθηκε από τον μακαριστό Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Παντελεήμονα Β΄ Χρυσοφάκη εν μέσω ωδίνων και οδυνών, στις 17 Ιουνίου 1981, ο Ιερός Προσκυνηματικός Ναός Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου Θεσσαλονίκης. Τα Θυρανοίξια τελέστηκαν στις 26 Μαρτίου 1983 και τα Εγκαίνια στις 12 Μαΐου 1985 από τον ίδιο Μητροπολίτη κι από τότε ο ναός έχει πολύ σημαντική θέση στην θρησκευτική ζωή της πόλης.
Ο ναός του πολιούχου της Θεσσαλονίκης, ο Άγιος Δημήτριος βρίσκεται στον ομώνυμο δρόμο στο κέντρο της πόλης. Χτίστηκε πάνω στα ερείπια ρωμαϊκού λουτρού στο χώρο όπου, μαρτύρησε ο Άγιος Δημήτριος το 303 μ.Χ. Αναστηλώθηκε στη σημερινή της μορφή το 1948 με τρόπο ώστε παρά τις καταστροφές να διατηρήσει αρκετά αρχιτεκτονικά στοιχεία και έργα τέχνης. Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου διασώζει πολλά κιονόκρανα από τη βασιλική του 5ου αιώνα, ενώ τμήμα από την πολύχρωμη ορθομαρμάρωση του 5ου αιώνα -κάλυψη των τοίχων με μαρμάρινες πλάκες- σώζεται στο κεντρικό του. Από τα πολλά ψηφιδωτά αφιερώματα των πιστών στον Άγιο, διασώθηκαν από την πυρκαγιά του 1917 ελάχιστα που χρονολογούνται από τον 5ο ως τον 9ο αιώνα.
Μεγάλη Παρασκευή
Μία από τις πιο σημαντικές ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας, είναι η Μεγάλη Παρασκευή. Από το πρωί γυναίκες όλων των ηλικιών στολίζουν τον επιτάφιο με λουλούδια. Κατά τη διάρκεια της ημέρας οι πιστοί συγκεντρώνονται στην εκκλησία και με το τέλος της λειτουργίας ξεκινάει η περιφορά του. Οι επιλογές για τους Θεσσαλονικείς είναι πολλές, ανάλογα με τις επιθυμίες και τις ανάγκες τους. Καθώς πρόκειται για μία ημέρα με έντονη συναισθηματική φόρτιση, σας προτείνουμε κάποιους ναούς που θα σας προσφέρουν μια πρωτόγνωρη και μοναδική εμπειρία. Η εκκλησία του Αγίου Μηνά στο εμπορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, -προηγείται χρονικά όλων των άλλων ναών- ξεκινάει στις 5 το απόγευμα. Ο Επιτάφιος βγαίνει με μεγάλη πομπή εκκλησιαστικών και στρατιωτικών τμημάτων, παρουσία των αρχών της πόλης. Πρόκειται για μία διαφορετική περιφορά, υπό το φως της ημέρας που αξίζει να βιώσετε έστω και μία φορά στη ζωή σας.
Σε περίπτωση που αναζητάτε μία εκκλησία στην οποία θα βιώσετε την απόλυτη κατάνυξη αυτήν τη σημαντική ημέρα, τότε θα πρέπει να επισκεφτείτε τον ναό του Άγιου Νικόλαου του Ορφανού, ο οποίος βρίσκεται στο τέρμα της οδού Αποστόλου Παύλου και Ηροδότου στην άνω Πόλη. Αποτελεί μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Στην επιφάνεια των τοίχων του υπάρχουν τοιχογραφίες με τα θαύματα και τα Πάθη, οι οποίες είναι και χαρακτηριστικό του ναού. Με το που θα βρεθείτε θα νιώσετε ότι έχετε κάνει ένα ταξίδι στο παρελθόν σε μία άλλη βυζαντινή εποχή. Τη Μεγάλη Παρασκευή η περιφορά του επιταφίου γίνεται στα στενά δρομάκια της Άνω Πόλης που πλημμυρίζουν από κόσμο σε ένα κλίμα κατάνυξης και αποτελεί μία από τις πιο όμορφες εμπειρίες που θα έχετε να θυμάστε για πολύ καιρό.
Μεγάλο Σάββατο
Αν επιθυμείτε να αισθανθείτε τη μοναστηριακή κατάνυξη τις άγιες μέρες, η Ιερά Μονή Βλατάδων, επίσης στη γραφική γειτονιά της Άνω Πόλης σας περιμένει για να σας χαρίσει τη μεγαλοπρέπεια της αλλά και την υπέροχη θέα της πόλης. Ακόμα ένας ναός που χαρακτηρίζεται από σημαντικές τοιχογραφίες. Η Μονή Βλατάδων είναι βυζαντινό κτίσμα του 14ου αιώνα. Μόνο το καθολικό σώζεται από την αρχική Μονή, ενώ τα υπόλοιπα κτήρια είναι του 1968. Η εκπληκτική τοποθεσία της με όλη την πόλη στο «πιάτο» κάνει τη βραδιά της Ανάστασης ακόμα πιο ιδιαίτερη και σημαντική.
Σε περίπτωση που θέλετε να βγείτε εκτός πόλης, πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε το χωριό Βασιλικά, το οποίο δεν βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση, και το μοναστήρι της Αγίας Αναστασίας Φαρμακολυτρίας που χρονολογείται από το 888. Ο εορτασμός της Ανάστασης του Χριστού αποτελεί μια μοναδική εμπειρία.
Κεντρική Φωτογραφία: Άγιος Δημήτριος
