Ένα από τα σημαντικότερα έργα του βελγογεννημένου σουρεαλιστή René Magritte, ο πίνακας La Magie Noire («Η Μαύρη Μαγεία»), πρόκειται να βγει σε δημοπρασία στο Παρίσι, έπειτα από σχεδόν έναν αιώνα που παρέμενε σε ιδιωτική συλλογή. Το γεγονός αυτό δεν αφορά μόνο στην καλλιτεχνική του αξία, αλλά και την ιστορία που συνοδεύει το έργο, μια ιστορία που συνδέεται με την ηρωική μορφή της Suzanne Spaak, μιας γυναίκας που θυσιάστηκε στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου για να σώσει δεκάδες παιδιά από τον ναζιστικό διωγμό.

Ποια είναι η απίθανη ιστορία του πίνακα;

Ο πίνακας δημιουργήθηκε το 1934, σε μια δύσκολη περίοδο για τον Μαγκρίτ. Ο καλλιτέχνης είχε ήδη κάνει τις πρώτες του προσπάθειες στον χώρο του σουρεαλισμού από το 1926, ωστόσο η υποδοχή της δουλειάς του από τους κριτικούς υπήρξε ιδιαίτερα σκληρή. Η πρώτη του έκθεση στις Βρυξέλλες το 1927 χαρακτηρίστηκε αποτυχημένη, ενώ η μετακίνησή του στο Παρίσι δεν του πρόσφερε την αναγνώριση που προσδοκούσε. Επέστρεψε στο Βέλγιο το 1930, αλλά η μεγάλη οικονομική κρίση της εποχής τον βύθισε σε ανέχεια: για δύο ολόκληρα χρόνια δεν κατάφερε να πουλήσει ούτε έναν πίνακα, ούτε να παρουσιάσει έργο σε κάποια έκθεση.

Η μεγάλη ανατροπή στην καριέρα του

Σε αυτή τη συγκυρία, η οικογένεια Spaak αποδείχθηκε σωτήρια. Ο Claude Spaak, θεατρικός συγγραφέας και σύζυγος της Suzanne, γνώριζε τον Μαγκρίτ προσωπικά και αποφάσισε να τον στηρίξει, προσφέροντάς του παραγγελίες και μια τακτική οικονομική ενίσχυση. Η οικογένεια λειτούργησε ως ευεργέτης του καλλιτέχνη, δίνοντάς του την ευκαιρία να συνεχίσει το έργο του. Το 1934, η αδελφή της Suzanne, Alice Lorge, γνωστή και ως «Μπάνι», αγόρασε τον πίνακα La Magie Noire για να τιμήσει τη γέννηση του πρώτου της παιδιού με τον βιομήχανο Emil Chap. Έτσι, ένα έργο που προοριζόταν για οικογενειακό ενθύμιο έμελλε να αποτελέσει σημείο καμπής στην καριέρα του ζωγράφου.

Το La Magie Noire είναι το πρώτο σε μια σειρά δέκα ομοειδών πορτρέτων, όπου μοντέλο υπήρξε η σύζυγος του καλλιτέχνη, Georgette Berger. Ο τρόπος απεικόνισης είναι χαρακτηριστικός: η φιγούρα της θυμίζει μαρμάρινο άγαλμα, με το άνω μέρος του σώματός της να συγχωνεύεται με τον ουρανό, ενώ το κάτω μέρος διατηρεί το φυσικό χρώμα της σάρκας. Ένα περιστέρι ακουμπά στον ώμο της, στοιχείο που προσθέτει μια διάσταση ειρήνης και συμβολισμού. Το φόντο συνδυάζει εσωτερικό χώρο και ουρανό, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα που ισορροπεί ανάμεσα στο ρεαλιστικό και το φαντασιακό.

Παράλληλα, η ιστορία της οικογένειας Σπαάκ προσδίδει στο έργο μια επιπλέον βαρύτητα. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος και οι Ναζί κατέλαβαν το Παρίσι, η Suzanne εντάχθηκε στη γαλλική Αντίσταση. Χρησιμοποίησε την προσωπική της περιουσία για να προστατέψει 163 Εβραιόπουλα, κρύβοντάς τα αρχικά στο σπίτι της μέχρι να εξασφαλίσει ασφαλή διαφυγή. Ωστόσο, το 1943 συνελήφθη από τη Γκεστάπο μαζί με εκατοντάδες μέλη του δικτύου «Κόκκινη Ορχήστρα». Στις 12 Αυγούστου 1944, λίγες ημέρες πριν την απελευθέρωση της γαλλικής πρωτεύουσας, εκτελέστηκε στο κελί της. Ήταν μόλις 38 ετών. Για τη δράση της τιμήθηκε αργότερα από το Ισραήλ με τον τίτλο «Δικαία των Εθνών».

Από την αφάνεια σε μια από τις κορυφαίες μορφές του σουρεαλιστικού κινήματος

O Magritte, από την πλευρά του, συνέχισε την πορεία του και αναδείχθηκε σε μία από τις κορυφαίες μορφές του σουρεαλιστικού κινήματος. Πέθανε το 1967 από καρκίνο στο πάγκρεας και ενταφιάστηκε στις Βρυξέλλες. Το έργο La Magie Noire παρέμεινε όλα αυτά τα χρόνια στην κατοχή της οικογένειας Σπαάκ, εκτιθέμενο μόνο σποραδικά, κυρίως στο Μουσείο Μαγκρίτ.

Η επικείμενη δημοπρασία στο Παρίσι έχει προκαλέσει τεράστιο ενδιαφέρον. Ο οίκος Sotheby’s εκτιμά την αξία του πίνακα μεταξύ 5 και 7 εκατομμυρίων ευρώ, ωστόσο πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι το ποσό θα ξεπεράσει κατά πολύ την ανώτατη εκτίμηση. Ο Thomas Bobar, αντιπρόεδρος του Sotheby’s Γαλλίας, χαρακτήρισε το έργο ως «την Taylor Swift του σουρεαλισμού», θέλοντας να τονίσει πως η αναγνωρισιμότητά του είναι τόσο μεγάλη που μπορεί από μόνο του να ορίσει ολόκληρο το κίνημα.

Info: Από τις 17 έως τις 23 Οκτωβρίου, το La Magie Noire θα εκτεθεί στο Παρίσι, πριν βγει στο σφυρί στις 24 του μήνα.