Η ιστορία της τελετουργικής πίτας που κόβουμε αμέσως μετά την αλλαγή κάθε έτους έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα και τους βυζαντινούς χρόνους, με την απόλαυσή της να εξαπλώνεται σήμερα σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Συζητώντας με τις ιδιοκτήτριες του ζαχαροπλαστείου Peace 'n Cake, Ειρήνη και Νίκη Τσερέπη, για τη μακραίωνη παράδοση της βασιλόπιτας, εμβαθύνουμε σε όσα την κάνουν να ξεχωρίζει και γνωρίζουμε σύγχρονες εκδοχές της.
Τσουρέκι, πασχαλιά, χριστόψωμο, βασιλόπιτα, όπως και να το ονομάσουμε βάσει εποχής, πρόκειται για ένα από τα αγαπημένα παραδοσιακά εδέσματα, το οποίο συναντάμε σε διαφορετικές παραλλαγές του, ανάλογα με την παράδοση της κάθε περιοχής. Η αλήθεια είναι ότι αλλαγή του χρόνου χωρίς βασιλόπιτα δε γίνεται. Αυτό το μοναδικά αφράτο, εύγευστο γλύκισμα -σε Μακεδονία, Θράκη και Ήπειρο το συναντάμε και σε αλμυρή εκδοχή, με γέμιση τυριών ή κοτόπουλου- έχει καθιερωθεί ως παράδοση όσο κανένα.
Tι είναι αυτό, όμως, που το κάνει τόσο αγαπητό στους Έλληνες, οι οποίοι τηρούν το έθιμο της κοπής της βασιλόπιτας όχι μόνο στα σπίτια τους, αλλά και στα γραφεία, τις ομάδες και τους συλλόγους, «για το καλό»; Για να δοθεί απάντηση, έπρεπε -εκτός από προσωπική έρευνα- να καταφύγουμε και στις γνώσεις ενός ειδικού, που έχει έρθει σε επαφή με την ιστορία της πιο δημοφιλούς ελληνικής πίτας. Η Νίκη Τσερέπη, co-founder του ζαχαροπλαστείου Peace 'n Cake στη Θεσσαλονίκη, μας μίλησε για τις ρίζες της βασιλόπιτας και τη μοναδικότητα που περικλείει κάθε κλασική αλλά και μοντέρνα εκδοχή της.
Η καταγωγή της βασιλόπιτας
Ξεκινώντας το ταξίδι από την αρχαία Ελλάδα, ανακαλύπτουμε ότι η προσφορά άρτου προς τους θεούς ήταν κάτι σύνηθες, που επιβίωσε και στα επόμενα χρόνια, με τη συνταγή να εμπλουτίζεται με επιπλέον υλικά και να υιοθετείται παραλλαγμένο τελετουργικό στην κοπή. Στους ρωμαϊκούς χρόνους, η πίτα ή ο άρτος που ζυμωνόταν περιείχε ένα μικρό χρυσό δώρο -νόμισμα ή κόσμημα- και, σύμφωνα με την παράδοση, όποιος στεκόταν «τυχερός» και το έβρισκε, είχε την εύνοια των θεών. Κατά καιρούς, η πίτα αυτή περιείχε έναν σπόρο ροδιού για αφθονία και ευζωία και διάφορους άλλους καρπούς και, σε όποιο μέλος της κοινότητας «έπεφτε» το κομμάτι αυτό, θα είχε καλή σοδειά.
Η πίτα του Μεγάλου Βασιλείου
Η βασιλόπιτα λατρεύτηκε και χάρη στην ελληνορθόδοξη παράδοση και τον Μέγα Βασίλειο, τον Επίσκοπο Καισαρείας. Σύμφωνα με τον θρύλο, όταν η πόλη Καισάρεια αντιμετώπιζε οικονομικές δυσκολίες και οι κάτοικοί της αδυνατούσαν να πληρώσουν τους φόρους που τους είχαν επιβληθεί από τον αυτοκράτορα, ο Άγιος Βασίλειος αποφάσισε να βοηθήσει τους συμπολίτες του. Μαζί με τους συνεργάτες του, συνέλεξε χρήματα και πολύτιμα αντικείμενα για να τα προσφέρει στους φτωχούς. Ωστόσο, όταν οι αρχές ζήτησαν τα χρήματα και απείλησαν με ποινές, εκείνος τα έκρυψε σε πίτες και τις μοίρασε στους πιστούς.
Φτάνοντας στο σήμερα
Στη σύγχρονη Ελλάδα, από τα βάθη της Ανατολής όπως μας διηγείται η Νίκη Τσερέπη, έφτασε στη χώρα μας ως πολίτικο τσουρέκι ένα από τα «δώρα» των προσφύγων που κουβάλησαν και μοιράστηκαν μαζί με μνήμες και πόνο. «Μιλάμε για το τσουρέκι αυτό που το μαχλέπι και το καρδάμωμο (κακουλέ) "αγκαλιάζουν" απλά υλικά και μαζί με τη χαρακτηριστική γεύση της μαστίχας και τη σπιρτάδα του πορτοκαλιού το απογειώνουν γευστικά ως κάτι μοναδικό», λέει, συνεχίζοντας: «Το τιμούμε ιδιαίτερα την Πρωτοχρονιά και το Πάσχα, παρόλο που ψήνεται πλέον καθημερινά από όλους τους φούρνους από άκρη σε άκρη και σε κάθε γωνιάς της Ελλάδος». Στην πορεία των χρόνων, η βασιλόπιτα απέκτησε διάφορες παραλλαγές, αλλά πάντα διατηρούσε τον ίδιο βασικό χαρακτήρα: να φέρνει τύχη και ευλογία για το νέο έτος!
New Year’s Sweetness
Το Peace ‘n Cake πάντα τέτοια εποχή επιλέγει προσεκτικά τις πρώτες ύλες του, χρησιμοποιώντας φρεσκοτριμμένα μπαχαρικά για να ζυμώσει την πολίτικη βασιλόπιτα που θα διακοσμήσει το γιορτινό σας τραπέζι! Εδώ, θα βρείτε την κλασική μορφή της με αμύγδαλο φιλέ, καθώς και παραλλαγές - γεμιστή με πραλίνα σοκολάτα και φουντούκι ή χειροποίητη κρέμα κάστανο με κομμάτια marron glace και επικάλυψη σοκολάτας λευκής ή γάλακτος. Στη μοντέρνα της εκδοχή, απολαύστε τη με επικάλυψη ζαχαρόπαστας, σε custom-made σχέδια, ακόμη και σε ατομικά τσουρεκάκια σύμφωνα με τις επιθυμίες σας.
Τις γιορτές, πέρα από την παραδοσιακή βασιλόπιτα, στο Peace ‘n Cake θα ανακαλύψετε και μελομακάρονα, κουραμπιέδες, χειροποίητα σοκολατάκια με βέλγικες σοκολάτες, χειροποίητους μπακλαβάδες και σιροπιαστά που μοσχοβολούν φρέσκο βούτυρο, πάντα με την καθοδήγηση του consultant pastry chef, Δαμιανού Φουρκιώτη.
Info: Δημοκρατίας 6Α, Χαλάστρα, Ιnstagram: @__peacencake__, Facebook: Peace n Cake, www.peacencake.gr, τηλ.: 2310 794 011
ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2024
