Aς μου επιτραπεί ένας υπαινιγμός υποκειμενικότητας στο ξεκίνημα ενός κειμένου που έτσι κι αλλιώς είναι γεμάτο με την Ιδέα, τον Άνθρωπο, τη Γυναίκα Καρυοφυλλιά Καραμπέτη: με κάνει καλύτερο, πληρέστερο, πλουσιότερο. Και φαντάζομαι δεν είμαι ο μόνος. Απλώς για μένα, ύστερα από τόσα χρόνια που την παρακολουθώ, εντός και εκτός σκηνής ή οθόνης, και έχοντας το δημοσιογραφικό προνόμιο να έχω συνομιλήσει πολλάκις μαζί της, είναι Εκείνη και μετά όλοι οι άλλοι. Κάθε συνάντηση μαζί της «ποτίζει» την πανανθρώπινη συνειδητότητα, τροφοδοτεί τους δακρυγόνους αδένες και γαλουχεί την αγάπη για την ίδια τη ζωή και τις υπαρξιακές μας αγωνίες.

«Ο κάθε άνθρωπος αξίζει να ζει τη ζωή του όπως θέλει, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης, σεξουαλικού προσανατολισμού, εθνικής προέλευσης. Είμαστε όλοι παιδιά του ίδιου θεού, με ίσα δικαιώματα κάτω από τον ήλιο» -  Καρυοφυλλιά Καραμπέτη

ΑΠΟΔΟΧΗ, ΗΛΙΚΙΑΚΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ & ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΑ 

«Ο ηλικιακός ρατσισμός, ειδικά απέναντι στις γυναίκες, είναι ένα από τα κακώς κείμενα της πατριαρχικής κοινωνίας. Οι άντρες, από τα βάθη των αιώνων, δημιούργησαν νόμους και θεσμούς, σύμφωνα με τα δικά τους συμφέροντα, τη δική τους φιλοσοφία ζωής. Τους άρεσε να βάζουν μια ημερομηνία λήξης στη γυναίκα. Συχνά βλέπουμε την περίπτωση του άντρα που σε μεγάλη ηλικία θα πάρει διαζύγιο, θα έχει μία νεότερη ερωμένη ή μπορεί να κάνει έναν δεύτερο γάμο με νεαρότερη σύζυγο. Αυτό θεωρείται μια χαρά, είναι απολύτως αποδεκτό από την κοινωνία. Τα τελευταία χρόνια που και η γυναίκα έχει βγει δυναμικά στον επαγγελματικό στίβο, διεκδικεί τα δικαιώματά της και την απελευθέρωση της σεξουαλικότητάς της, εάν υπάρξει μια μεγαλύτερη γυναίκα με έναν νεότερο άντρα, γίνεται ξαφνικά αντικείμενο κριτικής, κουτσομπολιού. Και όχι μόνο αυτό. Γενικότερα, η συμπεριφορά της γυναίκας, η εμφάνιση και το ντύσιμό της –ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης, μορφωτικού ή οικονομικού επιπέδου– γίνονται αντικείμενο σχολιασμού. Μόλις πριν από μερικά χρόνια, η πρωθυπουργός της Φινλανδίας, Σάνα Μαρίν, τόλμησε να πάει σε πάρτι πιο ελαφριά ντυμένη, πυροδοτώντας ολόκληρη συζήτηση γύρω από αυτό.

»Εκείνο που προσπαθώ να περάσω στις ομόφυλές μου, στις γυναίκες, είναι ότι δεν πρέπει επ’ ουδενί να δεχόμαστε να παίζουμε αυτό το παιχνίδι, αποδεχόμενες τους ρόλους που μας έχει αποδώσει η πατριαρχία. Ακόμη και το γεγονός ότι κρύβουμε την ηλικία μας. Οι γυναίκες, πολλές φορές, δε λένε την ηλικία τους, ούτε καν στις επιστήθιες φίλες τους, γιατί φοβούνται και έχουν αποδεχτεί ότι η γυναίκα έχει ημερομηνία λήξης. Όταν έχει περάσει τα 45 και ξαφνικά δε “θεωρείται” σεξουαλικά ελκυστική, πρέπει να κρύψει την ηλικία της για να συνεχίσει να θεωρείται νέα, ενεργητική, ακμαία. Αυτό είναι τόσο λάθος. Εάν κρυβόμαστε, είναι σαν να αποδεχόμαστε ότι έχουμε ημερομηνία λήξης.

»Η αξία μιας γυναίκας, ενός ανθρώπινου όντος γενικότερα, δεν καθορίζεται από την ηλικία. Αυτοί που χλευάζουν έναν μεγαλύτερο άνθρωπο, ξεχνάνε ότι μετά από 2-3 δεκαετίες θα βρεθούν στην ίδια μοίρα. Γιατί, λοιπόν, ο άνθρωπος βάζει τρικλοποδιές στον ίδιο του τον εαυτό;

»Η αξία μας είναι από τη στιγμή που θα γεννηθούμε μέχρι τον θάνατό μας, από τη μήτρα μέχρι τον τάφο. Είναι ένα νήμα, που αξίζει να το ζούμε μέσα σε φως και στις καλύτερες δυνατές συνθήκες. Έτσι κι αλλιώς, η ζωή μας είναι σκληρή και δύσκολη, με τις αρρώστιες και το γήρας, επομένως η κοινωνία θα έπρεπε να συμπαραστέκεται στους ανθρώπους που οδεύουν προς τη δύση τους, όπως βλέπουμε σε κοινωνίες ζώων. Στους ελέφαντες, όταν ένα μέλος της αγέλης αρρωστήσει και πάει να πεθάνει, δεν εγκαταλείπεται από την αγέλη, δε φεύγουν τα υπόλοιπα μέλη από δίπλα του. Κάνουν έναν κύκλο γύρω του και περιμένουν μέχρι να φύγει. Γιατί λοιπόν τα ζώα ‒που περιφρονητικά μερικές φορές αποκαλούμε «ζώα» τους ανθρώπους‒ πράττουν αυτό, κι εμείς δε διδασκόμαστε από τις κοινωνίες τους, εφόσον υποτίθεται είμαστε έλλογα όντα; Είμαστε σκεπτόμενοι, κι όμως παραμένουμε κακοί, με “ανθρωποφαγικά”, “καννιβαλιστικά”, δολοφονικά ένστικτα.

»Ήρθαμε σε αυτόν τον κόσμο χωρίς να μας ρωτήσει κανείς, και ξαφνικά στην παιδική μας ηλικία μάς ανακοινώνουν ότι θα πεθάνουμε, και λες: “Ποιο είναι το νόημα”. Έχεις τα υπαρξιακά σου, την αγωνία σου, τη σχέση σου, τη δουλειά σου, τον κόσμο που παραπαίει και γκρεμίζεται, πολέμους, οικονομική, ενεργειακή και περιβαλλοντική κρίση, και αντιμετωπίζεις παράλληλα αυτό που δημιουργεί ο ίδιος ο άνθρωπος. Αλήθεια, πόσο κουτό, αφού όλοι έχουμε κοινή μοίρα.

»Εγώ δηλώνω την ηλικία μου ευθαρσώς, είμαι 66 χρονών και δεν έχω κανένα πρόβλημα να το δηλώσω, εντελώς ακτιβιστικά, για να στείλω αυτό το μήνυμα. Ο κάθε άνθρωπος αξίζει να είναι ο εαυτός του, να ζει τη ζωή του όπως θέλει, ανεξάρτητα από κοινωνική τάξη, σεξουαλικό προσανατολισμό ή εθνική προέλευση, είτε είναι πολίτης αυτής της χώρας είτε μετανάστης. Είμαστε όλοι παιδιά του ίδιου Θεού και έχουμε τα ίδια δικαιώματα κάτω από τον ήλιο».

Επιμένω στο θέμα του ηλικιακού ρατσισμού, ειδικά απέναντι στις γυναίκες σήμερα, ρωτώντας την αν η ίδια έχει νιώσει μειονεκτικά σε επαγγελματικές ή προσωπικές περιστάσεις της ζωής της. «Ευτυχώς, στον χώρο όπου κινούμαι, έχω να κάνω με ανθρώπους σκεπτόμενους, με ανοιχτό ορίζοντα, ανθρώπους που θαυμάζω κι εκτιμώ αφάνταστα. Έτσι κι αλλιώς, με ενδιαφέρουν τα νέα ρεύματα, οι καινούριες ματιές στα πράγματα, δε βαλτώνω, δεν επιτρέπω στον εαυτό μου να επαναπαυτεί στα κεκτημένα και να “παλιώσει”. Είμαι επί των επάλξεων, πειραματίζομαι, μου αρέσει ο συνεχής προβληματισμός επάνω σε νέες αισθητικές. Από την άλλη, αν και αποφεύγω να μιλάω για την προσωπική μου ζωή, σε ιστοσελίδες έχω δει τίτλους: “Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη με τον κατά 15 χρόνια νεότερο σύντροφό της”. Δεν υπήρχε κανένας απολύτως λόγος να μπει αυτός ο τίτλος. Όχι ότι με ενοχλεί, αλλά βλέπει κανείς την πρόθεση. Ακόμη κι όταν δεν υπάρχει κακό σχόλιο, η ύπαρξη αυτή καθαυτή του σχολίου αμέσως σημαίνει ή δηλώνει κάτι. Για ποιον λόγο να γίνει αυτή η επισήμανση;»

Συμφωνούμε στο θέμα ότι στον πυρήνα της κάθε κατάστασης τον ουσιαστικό ρόλο παίζει το πώς εσύ «φέρεις» την ίδια την κατάσταση. Στην προκειμένη περίπτωση, πώς εκείνη νιώθει έχοντας ως σύντροφο έναν νεότερο άντρα. «Απολύτως φυσιολογικά. Έτσι ζούσα μια ζωή. Ο επιστήθιος φίλος μου, Μηνάς Χατζησάββας, ήταν πάντα με τον εκάστοτε σύντροφό του, τα τελευταία δε 25 χρόνια της ζωής του με τον Κώστα Φαλελάκη, και ήταν πάντα οικογένειά μου. Ποτέ, πουθενά και σε κανέναν δεν υπήρχε ντροπή, άσχετα αν αυτό δε θέλεις να το βγάζεις στη δημόσια σφαίρα, καθώς δεν υπάρχει λόγος. Οι καλλιτέχνες θα έπρεπε να αφορούν το κοινό μόνο για το έργο τους και όχι για την προσωπική τους ζωή, γιατί όλο το άλλο είναι κλειδαρότρυπα, δεν υπάρχει λόγος να συμβαίνει».

ΤΟ ΤΑΜΠΟΥ ΤΗΣ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗΣ 

Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, και στην Ελλάδα, οι γυναίκες μιλούν πιο ελεύθερα πλέον για την εμμηνόπαυση, αν και για μεγάλο ποσοστό αυτών συνεχίζει να παραμένει ταμπού. Και να σκεφτεί κανείς ότι την αντίστοιχη βιολογική μετάβαση υφίσταται και το ανδρικό φύλο, με την ανδρόπαυση, που επίσης ανήκει στη σφαίρα «δε μιλάμε γι’ αυτό».

«Ποτέ, καμία φάση της ζωής μου δε με φόβισε. Ούτε η εμμηνόπαυση. Πάντα ήμουν παρούσα με γενναιότητα, παρακολουθούσα τα φαινόμενα μέσα μου και γύρω μου με ανοιχτά μάτια και ορίζοντες, προσπαθώντας να κατανοήσω το γιατί της ύπαρξης και της φθοράς, την ουσία αυτής της περιπετειώδους πορείας. Τι σημαίνει, όμως, τελικά φθορά; Γιατί κάτι χάνεις, κάτι κερδίζεις: πατάς πιο γερά στα πόδια σου, είσαι πολύ πιο ώριμος πνευματικά και ψυχολογικά. Διάβασα κάτι που μου έκανε εντύπωση, το συζήτησα μάλιστα με κυρίες στο περιβάλλον μου, που βρίσκονται στα 80 τους και έχουν την υγεία τους. Σύμφωνα, λοιπόν, με μελέτες και ποσοστώσεις, ο άνθρωπος στα 80 του είναι στην πιο ευτυχισμένη περίοδο της ζωής του, απελευθερωμένος από άγχη, διάγει την πιο ήρεμη και διαυγή φάση του, ενώ οι νέοι άνθρωποι έχουν άγχη, ψάχνουν την ταυτότητά τους, το ορμονικό τους σύστημα είναι “τρελαμένο”. Θα ήθελα πολύ να έχω καταφέρει να το βιώσω».

ΑΠΩΛΕΙΕΣ & ΧΩΡΙΣΜΟΙ

«Έχω βιώσει καταθλίψεις, οι οποίες ήταν προϊόν απωλειών, είτε φυσικών, με την έννοια του θανάτου, είτε ερωτικών χωρισμών. Το να μη νιώθει κάποιος τον ψυχικό πόνο είναι αναπηρία. Φυσικά και έχω κλάψει, έχω συρθεί στα πατώματα, δεν έχω βγει από το σπίτι, είχα τα παντζούρια κατεβασμένα. Απλώς, δεν ήθελα να επιτρέψω στον εαυτό μου αυτό να διαρκέσει σε βάθος χρόνου. Εκεί, καταφύγιο ήταν η δουλειά μου, η συμπαράσταση από την κοινότητα αγαπημένων φίλων και ανθρώπων. Η κατάθλιψη δεν είναι καλός σύμβουλος, γι’ αυτό, αν μας διαβάζουν άνθρωποι που βρίσκονται σε αντίστοιχη κατάσταση, να μη μένουν μόνοι, να κοινωνικοποιούνται, να δραστηριοποιούνται, να μιλήσουν σε αγαπημένα τους πρόσωπα, να βγουν μια βόλτα στη φύση, αλλά να μη μένουν μόνοι».

«ΟΙΔΙΠΟΥΣ», ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ, ΧΩΡΙΣ ΦΥΛΑ & ΗΛΙΚΙΕΣ

 Η πρώτη της συνάντηση με τον Γιάννη Χουβαρδά έγινε το 1996, στην «Ελένη» του Ευριπίδη στην Επίδαυρο, με συμπρωταγωνιστές της, τότε, τον Λευτέρη Βογιατζή και τον Μιχαήλ Μαρμαρινό. Έκτοτε συνεργάστηκαν πολλές φορές, με σημαντικότατο σταθμό «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα» (2013) στο Εθνικό Θέατρο, μια παράσταση-σημείο αναφοράς, που μνημονεύεται ως μία από τις καλύτερες της δεκαετίας. Και φέτος στην παράσταση «Οιδίπους», που παρουσιάζεται στις 25 & 26 Ιουλίου στην Επίδαυρο, ενώ θα ακολουθήσουν και κάποιοι ακόμη σταθμοί επιλεκτικά.

«Ο Γιάννης Χουβαρδάς έκανε ένα νέο έργο, μία διασκευή γραμμένη από τον ίδιο, χρησιμοποιώντας σκηνές από τον “Οιδίποδα Τύραννο” και τον “Οιδίποδα επί Κολωνώ”. Ξεκινάμε από ένα εσωτερικό μυστηριακό τοπίο, όπου συνυπάρχει το μέσα και το έξω της ανθρώπινης ύπαρξης: είναι η μέρα που πεθαίνει ο Οιδίποδας. Όλα τα πρόσωπα βρίσκονται εκεί, για να συμπαρασταθούν στην πνευματική του περιπέτεια, που θα τον οδηγήσει στον θάνατο, την εξιλέωση, την ανάληψη. Διαβάζοντας το έργο, αισθανόμουν ότι μας αφορά όλους, είναι ένα σχόλιο επάνω στην έννοια της κάθαρσης ενώπιον του θανάτου. Ο μεγάλος απολογισμός. Και τα υπόλοιπα πρόσωπα του έργου περιμένουν μέσα από την εξιλέωσή του τη δική τους λύτρωση. Η Ιοκάστη είναι η μητέρα που τεκνοποίησε με τον γιο της, του έκανε γιους και κόρες αδέλφια του, αντίστοιχα τα παιδιά είναι προϊόντα αιμομιξίας, είμαστε σε ένα σπίτι με πατριάρχη τον Οιδίποδα, το οποίο μοιάζει με θρησκευτική αιμομικτική αίρεση, υπάρχει έντονα το στοιχείο της αρρώστιας. Μέσα σε αυτήν τη συνθήκη έρχονται στο μυαλό του, σαν σε όνειρο, σκηνές από το παρελθόν. Έτσι, οι σκηνές του “Τυράννου” έρχονται μέσα στον κυρίως κορμό του “Επί Κολωνώ”. Η ιστορία πάει από το τέλος στην αρχή, καθώς τη ζωή κάθε ανθρώπου μπορεί κανείς να την αντιληφθεί και να την αξιολογήσει από το τέλος προς την αρχή, το περίφημο “μηδένα προ του τέλους μακάριζε”. Στο τέλος κατανοούμε γιατί μας είχαν συμβεί τότε όσα μας συνέβησαν. Έχει μια έντονη θρησκευτική πνοή το έργο, ενώ ο πενταμελής χορός τραγουδάει τα χορικά με συνοδεία εκκλησιαστικού οργάνου. Η μουσική που έγραψε ο Άγγελος Τριανταφύλλου σε εξυψώνει, σε συνδυασμό με το βαθιά ποιητικό, φιλοσοφικό κείμενο με τη μεταφυσική χροιά. Μέσα στο παράξενο εσωτερικό τοπίο του Οιδίποδα, στο όνειρο που γίνεται και εφιάλτης, τα πρόσωπα συγχέονται στο μυαλό του. Η Στεφανία Γουλιώτη είναι η Ιοκάστη κι ο Θησέας, ο Ορέστης Χαλκιάς είναι η Αντιγόνη κι ο Τειρεσίας. Πρόκειται για μία παράσταση, όπου το φύλο και η ηλικία δεν παίζουν κανέναν ρόλο, δεν υπάρχει ρεαλιστική αντίληψη.

»Μέσα σε αυτήν τη συνθήκη, λοιπόν, εγώ κάνω τον Κρέοντα και η σκέψη έλκει τηνκαταγωγή της από τον θεσμό των ορκισμένων παρθένων της Αλβανίας. Στη βαθιά πατριαρχική κοινωνία της χώρας, εδώ και αιώνες, σε απομακρυσμένα ορεινά χωριά, όπου δεν επιτρεπόταν στις γυναίκες να εργαστούν, εκείνες περίμεναν στο σπίτι να παντρευτούν και να κάνουν παιδιά. Εάν πέθαινε ο πατριάρχης και δεν υπήρχε γιος να αναλάβει, μπορούσε μια μεγάλη κόρη της οικογένειας να δώσει όρκο παρθενίας στους γέροντες του χωριού, απαρνούμενη τη γυναικεία της φύση, παίρνοντας αυτομάτως όλα τα αντρικά προνόμια: φορούσε αντρικά ρούχα, έκανε αγροτικές εργασίες, οδηγούσε, πήγαινε στο καφενείο, κάπνιζε. Γινόταν προστάτης οικογενείας, με απαράβατο όρο να μην έχει καμία ερωτική ζωή. Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν μόνο 12 τέτοιες γυναίκες, που στη γλώσσα τους ονομάζονται ‟μπουρνέσα” και φυσικά οι νεότερες γυναίκες εναντιώνονται σε αυτό, ζητώντας την κατάργηση του εθίμου, που τείνει να εκλείψει. Ακριβώς μέσα στο παιχνίδι των φύλων και των ηλικιών, ενδιέφερε τον σκηνοθέτη μας να δει εμένα ως Κρέοντα, έναν άντρα που έχει πάντα παράξενη σχέση με την εξουσία: ανήκει στον βασιλικό οίκο, δεν έχει την απόλυτη εξουσία, αλλά την εποφθαλμιά»

ΗΘΟΠΟΙΟΙ & ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ 

Είναι μία από τις ελάχιστες εναπομείνασες ηθοποιούς που, σταθερά και αδιαπραγμάτευτα, εδώ και δεκαετίες, δεν έχει «δανείσει» το πρόσωπο ή τη φωνή της σε κάποιο προϊόν. «Απέχω συνειδητά από τον κόσμο της διαφήμισης. Ακόμη και τώρα, αν με καλέσει κάποιος και μου κάνει μια ανάλογη πρόταση, απαντώ ευγενικά: “Σας ευχαριστώ πολύ, αλλά δεν κάνω διαφημίσεις”. Σέβομαι απόλυτα την επιλογή οποιουδήποτε συναδέλφου, δεν επικρίνω κανέναν, ίσα ίσα αναγνωρίζω την τεράστια δυσκολία που έχουμε όλοι, ιδίως οι καλλιτέχνες, καθώς στο θέατρο οι αμοιβές είναι χαμηλές και κάποιοι μεγαλώνουν παιδιά ή έχουν δάνεια. Για μένα, όμως, δεν το θέλω. Είναι κάτι που έχει τις ρίζες του στο παρελθόν. Ονειρευόμασταν έναν καλύτερο κόσμο στην εφηβεία μας ζώντας τη μεταπολίτευση, θα αλλάζαμε τα πράγματα, υπήρχε η πολιτιστική επανάσταση με τις μουσικές του Θεοδωράκη, τους μελοποιημένους ποιητές, τις απαγορευμένες ταινίες και τα λογοκριμένα βιβλία. Όταν αυτό σε βρίσκει στην πιο ευαίσθητη στιγμή της ζωής σου, στην εφηβεία, θεωρείς ότι είναι ο νέος κόσμος, και όχι αυτό που γνωρίζαμε μέχρι εκείνη τη στιγμή με τους βασανισμούς και τις απαγορεύσεις των ελευθεριών. Ανοιγόταν μπροστά μας ένας καινούριος κόσμος, πολλά υποσχόμενος, με ισότητα και ελευθερίες. Με την αριστερή κουλτούρα, με την οποία μεγαλώσαμε εκείνη την εποχή, ήταν ταμπού να συνεργαστείς σε κάτι τόσο βαθιά εμπορικό, όπως μία διαφήμιση. Πώς να κάνεις, λόγου χάρη, τη διαφήμιση μιας τράπεζας, όταν παίζεις στην “Όπερα της πεντάρας” του Μπρεχτ κι ακούς τον Μακχίθ να λέει: “Χειρότερο και από τη ληστεία μιας τράπεζας είναι η ίδρυση μιας τράπεζας”; Να διακηρύσσεις αυτά στο θέατρο και να πηγαίνεις μετά σε μία τελείως αντιφατική στάση και συμπεριφορά; Ήταν, λοιπόν, μια συγκυρία, καταγράφηκε μέσα μου συνειδητά και από τότε δε μετατοπίστηκα. Κάποια στιγμή, όταν περνούσαμε δύσκολα στην οικονομική κρίση, σκέφτηκα τη ραδιοφωνική διαφήμιση, στην οποία η έκθεση είναι πολύ μικρότερη, αλλά και πάλι δεν το έκανα. Είχα πει και το φοβερό, που το επαναλαμβάνω τώρα: “Τη φωνή μου την έχω για τους ποιητές και όχι για τις πολυεθνικές”».

ΑΓΑΠΗ & ΣΥΓΧΩΡΕΣΗ 

«Ο άξονας, τόσο στην καλλιτεχνική μου πορεία όσο και στην προσωπική μου ζωή, ήταν το υπαρξιακό μας θέμα, το γιατί της ζωής και του θανάτου. Δουλειά μου ήταν ανέκαθεν να κατανοώ τον ανθρώπινο ψυχισμό. Στον άνθρωπο που έχω απέναντί μου βλέπω ότι είναι πλασμένος από τα ίδια υλικά με εμένα. Έρχομαι στη θέση του, αναρωτιέμαι τι έχει ζήσει, τι παιδική ηλικία είχε, ποιες προσλαμβάνουσες, πώς βίωσε ή όχι την αγάπη, τι τον έκανε παραβατικό, γιατί πήγε στην άλλη πλευρά; Προτιμώ, λοιπόν, να ανοίξω την αγκαλιά μου, να δείξω έναν δρόμο καλοσύνης και ευγένειας. Φυσικά θα θυμώσω και θα φοβηθώ. Δε θα με ακούσεις, ωστόσο, ακόμη και μεταξύ φίλων να ειρωνεύομαι ή να κουτσομπολεύω άλλους ανθρώπους. Δεν το επιτρέπω στον εαυτό μου. Ακόμη και σε μία δύο περιπτώσεις που με είχαν στενοχωρήσει και θυμώσει πολύ, σκέφτηκα: “Δε θα μπω στη διαδικασία εκδίκησης ή τιμωρίας, δε θα λερώσω το κάρμα μου με κάτι τόσο αρνητικό”, καθώς η αρνητικότητα επιστρέφει τελικά σε σένα τον ίδιο. Είσαι πολύ πιο ελεύθερος όταν συγχωρείς, όταν κάνεις χώρο στην ψυχή σου στο φως και την αγάπη. Είναι πιο ωραία η ζωή έτσι. Γνωρίζω πως δεν είναι εύκολο, αλλά ας αφήνουμε πίσω μας τα βαρίδια και το παρελθόν, για να ανοιγόμαστε σε ένα πιο φωτεινό παρόν κι ένα πιο φωτεινό μέλλον».

ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ: ΜΝΗΜΗ & ΠΑΡΟΝ

«Η πρώτη φορά που πάτησα το πόδι μου στην Επίδαυρο – και μου έμεινε αξέχαστη ως εμπειρία - ήταν το 1979. Μόλις είχα τελειώσει τη Δραματική Σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, όπου είχα δασκάλα τη Μάγια Λυμπεροπούλου. Εκείνη τη χρονιά η Μάγια έπαιζε στην Επίδαυρο με το Θέατρο Τέχνης στις «Τρωάδες», που σκηνοθετούσε ο Κάρολος Κουν. Αποφασίσαμε να πάμε στο αργολικό θέατρο, πρώτη φορά, για να τη δούμε. Κατεβήκαμε, με κάποιους συμμαθητές από τη σχολή, με το λεωφορείο μέχρι την Αθήνα και από εκεί πήραμε άλλο λεωφορείο για το Ναύπλιο. Φτάσαμε στο θέατρο αργά, ήταν η βραδιά της γενικής δοκιμής. Ανηφορίσαμε το λόφο, πέσαμε επάνω στα καμαρίνια, ο Μίμης Κουγιουμτζής ήταν έξω, έτοιμος με το κουστούμι του, μας ρώτησε τι κάναμε εκεί, του εξηγήσαμε και μας έστειλε στο επάνω διάζωμα – η γενική δομική είχε ήδη αρχίσει - ώστε να κατηφορίσουμε το κοίλο του θεάτρου. Εκείνη η εικόνα ήταν μοναδική. Παιζόταν η πάροδος, εμείς κατηφορίζαμε στο άδειο θέατρο της Επιδαύρου, αντικρίζοντας τον Κάρολο Κουν και τους συντελεστές. Είχα τρελαθεί, σκεφτόμουν “τι μαγεία είναι αυτή που βλέπω μπροστά μου”. Έπαιξα πρώτη φορά στην Επίδαυρο πέντε χρόνια αργότερα, το 1984, όταν ήμουν στον Χορό, στον «Ιππόλυτο» του Εθνικού θεάτρου. Ως πρωταγωνίστρια, επέστρεψα το 1995, παίζοντας την “Αντιγόνη”, σε σκηνοθεσία του Μίνωα Βολανάκη, πάλι με το Εθνικό Θέατρο».

ΦΟΒΙΕΣ

«Είναι δύσκολο να μιλήσεις δημόσια για τα ελαττώματα ή τις ελλείψεις σου. Θα ήθελα, ωστόσο, να είμαι πιο θαρραλέα. Έχω φοβίες. Φοβάμαι τα αεροπλάνα, τους σεισμούς. Έχω, επίσης, τον φόβο της δημόσιας έκθεσης - παλιότερα πιο έντονα – τον οποίο όσο περνάει ο καιρός, προσπαθώ να καταπολεμήσω. Θα είχα ταξιδέψει πολύ περισσότερο, ενώ εγώ ζω τη ζωή μου μέσα από την τέχνη μου και αυτό το υπαγορεύει, όχι μόνο η αγάπη γι’ αυτό που κάνω, αλλά και ο βιοπορισμός. Θα ήθελα, αν είχα καταφέρει να είμαι πιο ανεξάρτητη οικονομικά, να διαχειρίζομαι διαφορετικά τον χρόνο μου, ώστε να είχα κάνει περισσότερα ταξίδια στον κόσμο από μόνη και όχι για τις ανάγκες της δουλειάς. Η αλήθεια είναι ότι έχω αρνηθεί πολλές προτάσεις ωραίων ταξιδιών, επειδή δεν θέλω να υποβάλλω τον εαυτό μου στο μαρτύριο της πτήσης».

ΦΩΤΟΓΡΑΦIA GEORGE KATSANAKIS(10AM) | STYLING ΝΑΤAΣΑ ΛΙΟΝAΚΗ

MAKE UP & HAIR DIMITRA ALTANI (D-TALES), ΒΟΗΘOΣ ΦΩΤΟΓΡAΦΟΥ ΔΗΜHΤΡΗΣ ΚΑΤΣΑΝAΚΗΣ, STYLING ASSISTANT ΕΛΙΖΑ ΔΑΝΙΕΛΙΑΝ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΤΟ ΙΔΡΥΜΑ TAKIS - ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΓΕΝΙΚΗ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ ΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΣΗΣ.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2025