Η τεχνολογία τροφίμων έχει αναπτυχθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια και πλέον υπάρχει μία πληθώρα προϊόντων στα ράφια του σουπερ μάρκετ -κάτι στο οποίο συμβάλλει το γεγονός ότι, με μια απλή βόλτα ακόμα και στο κατάστημα της γειτονιάς μας, έχουμε πλέον πρόσβαση σε εδέσματα από όλον τον κόσμο. Ο σημαντικός ρόλος που παίζει η διατροφή στην υγεία είναι γνωστή και η διατροφική επιμόρφωση είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της προληπτικής ιατρικής. Όλοι ξέρουμε δηλαδή ότι, για να είμαστε υγιείς, είναι απαραίτητo να τρώμε στο μεγαλύτερο ποσοστό τρόφιμα που θεωρούνται υγιεινά.

Ποιο είναι όμως το ιδανικό τρόφιμο; Πόσο έχει αλλάξει ο ορισμός του υγιεινού ανά τα χρόνια;

Ως υγιεινά τρόφιμα ορίζεται αυτό που περιέχει θρεπτικά συστατικά που βελτιώνουν ή συντηρούν την ευεξία και θωρακίζουν το ανοσοποιητικό. Αυτός ο τρόπος να τα αναγνωρίζουμε ακούγεται πολύ απλός, αλλά φυσικά δεν αρκεί. Τι άλλο πρέπει να έχουμε υπόψη μας;

Να προέρχεται από αληθινά συστατικά 

Όπως είναι φυσικό, ένα τρόφιμο μπορεί να προσφέρει περισσότερες από μια βιταμίνες και πολλά ιχνοστοιχεία, αλλά έχει σημασία ποια συστατικά προσφέρει συνολικά. Τι σημαίνει αυτό;; Ένα ιδανικό τρόφιμο πρέπει να αποτελείται από «αληθινά» συστατικά, χωρίς πρόσθετα συντηρητικά και χημικές ουσίες δηλαδή, που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε όταν τα διαβάζουμε. Τα πρόσθετα συντηρητικά (όχι όλα βέβαια), αν και θεωρούνται ασφαλή όταν χρησιμοποιούνται σε μικρές ποσότητες, δεν έχουν ερευνηθεί επαρκώς για την επίδρασή τους, όταν καταναλώνονται μακροπρόθεσμα. Είναι πολύ σημαντικό να διαβάζετε τις διατροφικές ετικέτες και να γνωρίζετε τι πραγματικά τρώτε. Όπως έχει προτείνει ο Michael Pollan (πιθανώς ο αγαπημένος μου συγγραφέας επί του θέματος και wellness expert), «ένα φυσικό προϊόν δε χρειάζεται να έχει πάνω από 5 συστατικά και αυτά τα 5, πρέπει να μπορεί να τα κατανοήσει και η γιαγιά σας»! Μία ακόμα έξυπνη συμβουλή είναι να επιλέγετε κυρίως προϊόντα που μελλοντικά χαλάνε. Με εξαίρεση το μέλι, τα αληθινά τρόφιμα κάποια στιγμή χαλάνε εν αντιθέσει με τα βαθιά επεξεργασμένα τρόφιμα, που δεν αλλοιώνονται ποτέ (π.χ. συγκρίνετε τον χρόνο που χρειάζεται για να χαλάσει ένα φρέσκο μήλο και το τυποποιημένο σνακ εμπορίου).

Το μέγεθος μετράει 

Το ιδανικό τρόφιμο πρέπει να έχει το σωστό μέγεθος. Αν καταναλώσουμε μία υπερβολική ποσότητα ενός τροφίμου, ακόμα και υγιεινού, οι θερμίδες που  θα πάρουμε επικαλύπτουν τα διατροφικά οφέλη. Για παράδειγμα τα ανάλατα  ωμά αμύγδαλα είναι μια εξαιρετική επιλογή αλλά 1 φλιτζάνι αμύγδαλα, τα  οποία εύκολα καταναλώνονται μπροστά στη τηλεόραση, περιέχουν περίπου 700 θερμίδες! Δεν έχει σημασία μόνο τι θα επιλέξουμε αλλά και πόσο θα  καταναλώσουμε.

Να είναι φιλικό προς το περιβάλλον 

Τέλος, τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει το κίνημα που πιστεύει ότι ένα τρόφιμο δεν μπορεί να θεωρηθεί υγιεινό, αν βλάπτει το περιβάλλον. Σκεφτείτε αυτό: η κινόα είναι μία εξαιρετικά θρεπτική και υγιεινή τροφή με πολλά αποδεδειγμένα οφέλη. Για να έρθει στο καλάθι μας στην Ελλάδα, έχει ταξιδέψει από τη Ν. Αμερική (τώρα ξεκίνησαν προσπάθειες να μεγαλώσουν τον σπόρο και στη Δυτική Ευρώπη) και καθ’ όλο το ταξίδι της έχει καταναλωθεί βενζίνη ή πετρέλαιο και έχουν εκλυθεί διάφορα αέρια, όπως διοξείδιο του άνθρακα, στην ατμόσφαιρα. Αυτό είναι το λεγόμενο ενεργειακό ή ανθρακικό αποτύπωμα (carbon footprint) και είναι μετρήσιμο για ένα προϊόν, άτομο ή γεγονός, δείχνοντας πόσο έχει προσβάλει το φαινόμενο του θερμοκηπίου, το πιο σημαντικό οικολογικό πρόβλημα του αιώνα μας. Έτσι λοιπόν εταιρίες τροφίμων και εστιατόρια ανά τον κόσμο ξεκίνησαν να προσφέρουν πληροφορίες για το ανθρακικό αποτύπωμα των προϊόντων τους. Όπως έχει πει και η Danielle Nierenberg, ιδρύτρια του Food Tank, της ΜΚΟ που έχει στόχο να προωθήσει την εξαιρετική σημασία της σωστής διατροφής «Yγιεινό πρέπει να θεωρείται αυτό που θρέφει εμάς αλλά και τον πλανήτη».

Το πιο σημαντικό

Όλα τα παραπάνω, δε σημαίνουν ότι πρέπει να απομονωθούμε και να τρώμε μόνο ό,τι μεγαλώνει στον... μπαχτσέ μας. Ζούμε σε μία κοινωνία που μας προσφέρει τα πάντα και έχουμε την ελευθερία της επιλογής. Ο στόχος είναι να ξέρουμε τι τρώμε, να αναζητούμε τρόφιμα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και να διαλέγουμε κυρίως ακατέργαστα τρόφιμα. Όταν δεν υπάρχει καλύτερη επιλογή διαθέσιμη, το επεξεργασμένο μπορεί να είναι λύση, αλλά προσπαθήστε να το επιλέγετε πιο σπάνια. Ο καθένας αποφασίζει για τον εαυτό του το είδος ενέργειας που θα προσφέρει στον οργανισμό του. Σας έχει δοθεί μόνο ένα σώμα να φροντίσετε, αν του προσφέρετε καλή ενέργεια, θα ζήσετε την καλύτερα ποιοτικά ζωή που μπορείτε να φανταστείτε. Όλα ξεκινούν και τελειώνουν με την υγεία!

Η Νίκη Αθανασιάδη MSc RDN CDN, είναι κλινική διαιτολόγος με πολυετή εμπειρία στη Νέα Υόρκη, ΗΠΑ